Ουρολοίμωξη - Όλα όσα θέλετε να ρωτήσετε

Ο πιο σύντομος και περιεκτικός οδηγός για να λύσουμε τις απορίες μας για ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί ένα μεγάλο μερίδιο του πληθυσμού. 10 + 1 ερωτήσεις για όλα, τις αιτίες εμφάνισης, τα συμπτώματα και τις σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης.

Τι είναι η ουρολοίμωξη;

Είναι η λοίμωξη σε κάποιο σημείο του ουροποιητικού συστήματος. Οι ουρολοιμώξεις μπορεί να αφορούν (συχνότερα) την ουροδόχο κύστη (κυστίτιδα), τον προστάτη (προστατίτιδα), την ουρήθρα (ουρηθρίτιδα), το νεφρό (πυελονεφρίτιδα) ή και συνδυασμό αυτών. Τα αίτια εντοπίζονται κυρίως σε μικρόβια, με συνηθέστερο το κολοβακτηρίδιο (E.coli) και σπανιότερα μύκητες. Μια ουρολοίμωξη εμφανίζεται με πόνο κατά την ούρηση, καύσο, ενώ μπορεί να υπάρχει πόνος στη μέση και πυρετός, κυρίως στην περίπτωση της πυελονεφρίτιδας. Στην προστατίτιδα μπορεί να εμφανιστεί πόνος στο ορθό και τους όρχεις.

Πόσο σοβαρή είναι η ουρολοίμωξη;

Εξαρτάται. Οι κυστίτιδες, κατά κανόνα, δεν είναι σοβαρές λοιμώξεις. Αντίθετα, η πυελονεφρίτιδα μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σοβαρή και συχνά, ιδίως σε ηλικιωμένους, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή ασθενείς με ανατομικά προβλήματα του ουροποιητικού, μπορεί να συνοδεύεται από μικροβιαιμία -παρουσία, δηλαδή, μικροβίου στο αίμα- επιπλοκή που απαιτεί επιθετική αντιμικροβιακή αγωγή και νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Κάθε πόνος κατά την ούρηση είναι ουρολοίμωξη;

Όχι. Η λιθίαση του ουροποιητικού μπορεί να συνοδεύεται από πόνο κατά την ούρηση λόγω της διόδου των λίθων από την ουρήθρα. Ακόμα, ο πόνος στην ούρηση μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονές του κόλπου (στις γυναίκες) ή φλεγμονή του δέρματος των γεννητικών οργάνων πέριξ της ουρήθρας ή και κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα.

Οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο να πάθουν ουρολοίμωξη;

Ναι. Ο αυξημένος κίνδυνος στις γυναίκες οφείλεται καθαρά σε ανατομικούς λόγους, καθώς τα συνηθέστερα μικρόβια που προκαλούν ουρολοιμώξεις είναι μικρόβια που αποικίζουν το έντερο. Επίσης το μικρό μήκος της γυναικείας ουρήθρας και η κοντινή απόστασή της από τον κόλπο και τον πρωκτό καθιστούν τη γυναίκα πιο ευάλωτη στην ανάπτυξη αυτών των λοιμώξεων.

Η εμμηνόπαυση αποτελεί παράγοντα κινδύνου;

Ναι. Ο γυναικείος κόλπος πριν από την εμμηνόπαυση αποικίζεται από μικρόβια -τη φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου- τα οποία δρουν ως έναν βαθμό προστατευτικά. Με την εμμηνόπαυση και τις ορμονικές αλλαγές που τη συνοδεύουν, το pH του κόλπου και η χλωρίδα του αλλάζουν, με αποτέλεσμα να μειώνεται το επίπεδο προστασίας που αυτή παρείχε.

Πρέπει να κάνω προληπτικά καλλιέργεια ούρων;

Όχι. Αντίθετα, η γενική εξέταση ούρων πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στις τακτικές προληπτικές εξετάσεις, καθώς μπορεί να αναδείξει σημαντικά προβλήματα. Η καλλιέργεια ούρων θα πρέπει να γίνεται μόνο εάν υπάρχουν συμπτώματα από το ουροποιητικό ή πριν από τη διενέργεια ουρολογικών επεμβάσεων. Ωστόσο,, η καλλιέργεια ούρων πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Αν τα ούρα μου μυρίζουν ή είναι θολά έχω ουρολοίμωξη;

Όχι. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η διαύγεια, το χρώμα ή η οσμή των ούρων δεν είναι επαρκείς τρόποι για διάγνωση ουρολοίμωξης. Όλα τα παραπάνω εξαρτώνται από τη διατροφή και την πρόσληψη υγρών.

Αν βρεθεί μικρόβιο σε μια καλλιέργεια ούρων, πρέπει να πάρω αντιβίωση;

Εξαρτάται. Αν η καλλιέργεια έγινε επειδή υπήρχαν συμπτώματα ουρολοίμωξης, τότε το μικρόβιο πρέπει να θεραπευτεί. Αν η καλλιέργεια έγινε χωρίς συμπτώματα, ακόμα και αν υπάρχει μικρόβιο δεν χρειάζεται αντιβίωση, εκτός αν πρόκειται να γίνει κάποια ουρολογική επέμβαση ή αν υπάρχει εγκυμοσύνη (και σε ειδικές περιπτώσεις ανοσοκατασταλμένων ασθενών, κατόπιν οδηγίας του ιατρού τους).

Αν πάρω αντιβιοτικά για μεγαλύτερο διάστημα, η θεραπεία είναι καλύτερη;

Όχι. Για κάθε λοίμωξη υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για τη διάρκεια της θεραπείας. Για παράδειγμα, σε μια γυναίκα με απλή κυστίτιδα, χωρίς επιπλοκές, η ενδεδειγμένη διάρκεια θεραπείας μπορεί να είναι ακόμα και μια ημέρα, αναλόγως, φυσικά, και του υπεύθυνου μικροβίου και του αντιβιοτικού που θα επιλεγεί. Η χορήγηση αντιβιοτικών για διάστημα μεγαλύτερο από το ενδεδειγμένο αυξάνει την πιθανότητα αποικισμού από πολυανθεκτικά μικρόβια, ανάπτυξης μυκήτων ή εμφάνισης διάρροιας από διαταραχή της χλωρίδας του εντέρου.

Η ουρολοίμωξη μεταδίδεται σεξουαλικά;

Η ουρολοίμωξη δεν μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Βεβαίως, η σεξουαλική επαφή μπορεί να λειτουργήσει σαν μηχανικός μεταφορέας μικροβίων προς την είσοδο της ουρήθρας και να ευνοήσει την προδιάθεση για την εκδήλωση ουρολοιμώξεων, ιδίως στις γυναίκες.

Υπάρχει λύση αν υποφέρω από συχνές ουρολοιμώξεις;

Ναι. Κάθε άνθρωπος που παθαίνει πολύ συχνά ουρολοιμώξεις πρέπει αρχικά να υποβληθεί σε έλεγχο με υπερηχογράφημα, ώστε να αποκλειστεί η ύπαρξη κάποιας επιπλοκής, ανατομικού προβλήματος ή λιθίασης. Εάν δεν προκύψει κάποιο από αυτά, τότε μετά από εξατομικευμένη αξιολόγηση από τον γιατρό υπάρχουν οι επιλογές της χρόνιας προφύλαξης με χαμηλή δόση αντιβιοτικών, η λήψη μιας δόσης αντιβιοτικού μετά τη σεξουαλική επαφή, κολπικά οιστρογόνα για γυναίκες στην εμμηνόπαυση και άλλα, ανάλογα με την περίπτωση. Υποψήφια για τέτοιες θεραπείες είναι άτομα με τρία ή περισσότερα επεισόδια μέσα σε έναν χρόνο ή τουλάχιστον δύο επεισόδια μέσα σε ένα εξάμηνο.

Μαρία Μέλιου
Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος Επιμελήτρια Παθολογικής Λοιμωξιολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική