Φλεβική θρόμβωση - Αίτια, συμπτώματα & θεραπεία

Γενικά, το φλεβικό δίκτυο είναι αρκετά «παραμελημένο» από την άποψη ότι τα περισσότερα άτομα δε δίνουν τη δέουσα σημασία μέχρι να εκδηλωθεί κάποιο πρόβλημα σε αυτό. Μια κοινή και ταυτόχρονα ανησυχητική παθολογική κατάσταση που μπορεί να εκδηλωθεί στο φλεβικό δίκτυο είναι και η φλεβική θρόμβωση.

Η φλεβική θρόμβωση αποτελεί μια παθολογική κατάσταση με δυνητικά σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς, η οποία όμως μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα.

Τι είναι η φλεβική θρόμβωση;

Η φλεβική θρόμβωση είναι μια παθολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό ενός θρόμβου αίματος μέσα στο φλεβικό δίκτυο των κάτω άκρων. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η απόφραξη της φλέβας και η παρεμπόδιση της φυσιολογικής ροής του αίματος. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως η πνευμονική εμβολή ή η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια.

Κατηγορίες φλεβικής θρόμβωσης

Η φλεβική θρόμβωση ταξινομείται σε δύο βασικές κατηγορίες:

• Επιπολής ή επιφανειακή φλεβική θρόμβωση, η δημιουργία δηλαδή ενός θρόμβου αίματος στις φλέβες που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος. Είναι πιο συχνή σε άτομα με κιρσούς, σε ηλικιωμένους και σε εγκύους.
• Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (ΕΒΦΘ), η οποία αφορά φλέβες που βρίσκονται σε βαθύτερα ανατομικά επίπεδα, κυρίως στα κάτω άκρα (λεκάνη, μηρός, γάμπα), αλλά και σπανιότερα στην κοιλιά ή τα άνω άκρα. Θεωρείται μία από τις πιο σοβαρές μορφές θρόμβωσης, λόγω της αυξημένης πιθανότητας αποκόλλησης τμήματος του θρόμβου και μεταφοράς του στους πνεύμονες, προκαλώντας πνευμονική εμβολή.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Η παθογένεση της φλεβικής θρόμβωσης συνοψίζεται στην τριάδα του Virchow, η οποία περιλαμβάνει:

• Φλεβική στάση (π.χ. από ακινησία)
• Βλάβη του ενδοθηλίου της φλέβας (π.χ. μετά από χειρουργείο ή τραύμα)
• Αυξημένη πηκτικότητα του αίματος (π.χ. από κληρονομικούς ή ορμονικούς παράγοντες).

Στους προδιαθεσικούς παράγοντες συγκαταλέγονται:

• Μακράς διάρκειας ακινησία (π.χ. μετεγχειρητική, παρατεταμένα ταξίδια)
• Παχυσαρκία
• Κύηση ή λήψη αντισυλληπτικών
• Κακοήθειες (π.χ. καρκίνος)
• Γενετική προδιάθεση θρομβοφιλίας
• Κιρσοί ή φλεβική ανεπάρκεια
• Ιστορικό προηγούμενων θρομβώσεων.

Η πιθανότητα θρόμβωσης αυξάνεται όταν συνυπάρχουν πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου.

Κιρσοί και φλεβική θρόμβωση

Οι κιρσοί γενικά αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου εμφάνισης φλεβικής θρόμβωσης. Στους κιρσούς, η ανεπάρκεια των φλεβικών βαλβίδων οδηγεί σε παλίνδρομη ροή του αίματος και χρόνια φλεβική ανεπάρκεια. Αυτή η διαταραγμένη κυκλοφορία προδιαθέτει στην ανάπτυξη θρόμβωσης, κυρίως στο επιφανειακό φλεβικό σύστημα.

Αν και η επιπολής φλεβική θρόμβωση είναι συνήθως λιγότερο σοβαρή από την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, υπάρχει κίνδυνος επέκτασης του θρόμβου στο βαθύ φλεβικό σύστημα, με πιθανή κατάληξη την πνευμονική εμβολή. Σε αυτήν την περίπτωση, είναι πολύ σημαντικό ένας έμπειρος αγγειοχειρουργός να αντιμετωπίσει το πρόβλημα εξατομικευμένα και στοχευμένα, ώστε να εξαλειφθεί ο κίνδυνος επέκτασης του θρόμβου σε πιο βαθιές φλέβες των κάτω άκρων. Μία από τις πλέον σύγχρονες και αποτελεσματικές μεθόδους θεραπείας των κιρσών είναι η θεραπεία κιρσών με laser.

Η τεχνική αυτή είναι ελάχιστα επεμβατική, πραγματοποιείται χωρίς γενική αναισθησία και προσφέρει γρήγορη ανάρρωση, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως η φλεβική θρόμβωση.

Συμπτώματα που προκαλεί η φλεβική θρόμβωση

Τα συμπτώματα της φλεβικής θρόμβωσης ποικίλλουν ανάλογα με το αν εντοπίζεται επιφανειακά ή πιο βαθιά στο φλεβικό δίκτυο. Εάν πρόκειται για επιπολής θρόμβωση, τα συμπτώματα είναι:

• Τοπικός πόνος και ευαισθησία
• Ερυθρότητα και θερμότητα στην περιοχή
• Ψηλαφητή, σκληρή φλέβα.

Εάν πρόκειται για εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα όπως:

• Πρήξιμο (οίδημα) στο ένα ή και στα δύο κάτω άκρα
• Πόνος ή αίσθημα βάρους, που επιδεινώνεται με την ορθοστασία ή τη βάδιση
• Αίσθημα θερμότητας και αλλαγή στο χρώμα του δέρματος.

Σε πολλές περιπτώσεις (έως 50%), η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση είναι ασυμπτωματική.

Επιλογές θεραπείας  

Η επιπολής ή επιφανειακή φλεβική θρόμβωση, παρότι θεωρείται συχνότερα λιγότερο επικίνδυνη, απαιτεί προσεκτική και εξατομικευμένη θεραπεία, διότι ενδέχεται να εξελιχθεί και να επεκταθεί προς το βαθύτερο φλεβικό δίκτυο. Η αντιμετώπισή της ξεκινά με συντηρητικά μέτρα όπως:

• Ξεκούραση με ανύψωση του πάσχοντος άκρου
• Εφαρμογή ελαστικών καλτσών διαβαθμισμένης συμπίεσης
• Χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων ή τοπικών αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων, ώστε να μειωθεί η φλεγμονή και να ανακουφιστεί ο πόνος.

Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, ιδίως όταν η θρόμβωση εντοπίζεται σε κεντρικές επιφανειακές φλέβες ή εκτείνεται κοντά στη σαφηνομηριαία συμβολή, καθίσταται αναγκαία η χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής, η οποία αποσκοπεί στην πρόληψη της επέκτασης του θρόμβου προς το εν τω βάθει φλεβικό σύστημα.

Η θεραπεία της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης βασίζεται πρωτίστως στη χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής. Σκοπός είναι η αποτροπή περαιτέρω αύξησης του θρόμβου, η σταθεροποίησή του και η μείωση του κινδύνου αποκόλλησης και μεταφοράς του μέσω της κυκλοφορίας προς τους πνεύμονες, όπου θα μπορούσε να προκαλέσει δυνητικά θανατηφόρα πνευμονική εμβολή.

Η αντιπηκτική αγωγή ξεκινά αμέσως μετά τη διάγνωση. Η διάρκεια της αγωγής καθορίζεται με βάση την αιτία της θρόμβωσης. Παράλληλα, συστήνεται η εφαρμογή ελαστικών καλτσών υψηλής συμπίεσης για την πρόληψη του μεταθρομβωτικού συνδρόμου. Σε βαριά περιστατικά εκτεταμένης θρόμβωσης και οξείας κλινικής εικόνας μπορεί να εξεταστεί η εφαρμογή πιο επεμβατικών μεθόδων, όπως η θρομβόλυση ή η μηχανική θρομβεκτομή, υπό αυστηρές ενδείξεις.

Γενικά, η φλεβική θρόμβωση είναι μια σοβαρή, αλλά διαχειρίσιμη αγγειακή πάθηση. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων, η σωστή διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία μπορούν να αποτρέψουν απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά ένας έμπειρος αγγειοχειρουργός.