Τα νέα δεδομένα στον Καρκίνο του Ενδομητρίου

Καθώς όλες οι γυναίκες πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένες για πιθανά συμπτώματα αυτής της συχνής νόσου, ένας πλήρης οδηγός με ό,τι πρέπει να γνωρίζουν αποδεικνύεται χρήσιμο εργαλείο ενημέρωσης.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η συχνότερη κακοήθεια του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος στον δυτικό κόσμο. Πρόκειται για μια ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στο ενδομήτριο, την εσωτερική επένδυση δηλαδή της κοιλότητας  της μήτρας.

Σε ποιες γυναίκες εμφανίζεται;

Συχνότερα εμφανίζεται σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και η διάγνωσή του συνήθως γίνεται σε αρχικά στάδια της νόσου.

Αυξημένο κίνδυνο για να νοσήσουν από καρκίνο του ενδομητρίου διατρέχουν οι γυναίκες άνω των 50 ετών, όσες έχουν λάβει θεραπεία με οιστρογόνα (στο πλαίσιο ορμονικής υποκατάστασης) ή ταμοξιφαίνη (ως θεραπεία συντήρησης σε καρκίνο μαστού), οι γυναίκες που πάσχουν από Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, καθώς και οι γυναίκες με αυξημένο ποσοστό υποδόριου λίπους.

Τέλος, υπάρχουν σπάνια γενετικά σύνδρομα (σύνδρομο Lynch), των  οποίων οι μεταλλάξεις προδιαθέτουν για την εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου, αλλά και  παχέος εντέρου, ωοθηκών και άλλων τύπων.

Τα συμπτώματα που κινητοποιούν

Καθώς δεν υπάρχει αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης της νόσου, είναι μείζονος σημασίας η επαγρύπνηση για την έγκαιρη ανίχνευση των συμπτωμάτων της. Τα συνηθέστερα συμπτώματα αφορούν ανώμαλη αιμόρροια από τον κόλπο.

Σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση, η αλλαγή στην ποσότητα του αίματος και τη διάρκεια της έμμηνης ρύσης, καθώς και η αιμορραγία μεταξύ περιόδων είναι συμπτώματα που απαιτούν διερεύνηση από ειδικό.

Μετά την εμμηνόπαυση, κάθε εκροή αίματος από τον κόλπο χρήζει ελέγχου από γυναικολόγο. Σπανιότερα, η απώλεια βάρους, το αίσθημα κόπωσης, ο χρόνιος πόνος ή το αίσθημα βάρους στην πύελο ή την οσφύ μπορεί να είναι  τα μοναδικά συμπτώματα της νόσου.

Τα επόμενα βήματα

Η αρχική διερεύνηση των συμπτωμάτων αυτών περιλαμβάνει πάντα την κλινική εξέταση και απεικόνιση των έσω γεννητικών οργάνων με υπερηχογράφημα.

Αναλόγως των ευρημάτων, μπορεί να χρειαστεί η λήψη βιοψίας  από το ενδομήτριο, ώστε να τεθεί η διάγνωση, είτε με τη διαδικασία της απόξεσης είτε της υστεροσκόπησης.

Σε περίπτωση που η βιοψία δείξει την ύπαρξη καρκίνου του ενδομητρίου, κάθε γυναίκα θα πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό Γυναικολόγο Ογκολόγο ο/η οποίος/α θα συντονίσει την ενδεδειγμένη θεραπεία.

Μετά την επιβεβαίωση της διάγνωσης, κάθε ασθενής υποβάλλεται σε απεικονιστικό έλεγχο με  αξονική και μαγνητική τομογραφία, για τη σταδιοποίηση της νόσου.

Οι μέθοδοι θεραπείας

Καθώς η διάγνωση στην πλειοψηφία των περιπτώσεων γίνεται σε αρχικά στάδια, πυλώνας της θεραπείας του καρκίνου του ενδομητρίου είναι η ολική υστερεκτομή  (μετά των εξαρτημάτων), που συνοδεύεται από βιοψία ή εκτομή λεμφαδένων.

Καθώς η νόσος μεθίσταται κυρίως μέσω των λεμφαδένων, η βιοψία των λεμφαδένων με την τεχνική του λεμφαδένα-φρουρού ή και η εκτομή τους, όταν αυτό απαιτείται, μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες τόσο για την πρόγνωση της ασθενούς όσο και  για την ανάγκη χορήγησης επικουρικής θεραπείας μετεγχειρητικά.

Συνεπώς, η χειρουργική επέμβαση λόγω  της σημασίας της για την πρόγνωση κάθε ασθενούς θα πρέπει να διενεργείται σε εξειδικευμένα κέντρα από έμπειρους χειρουργούς, αλλά και με αξιοποίηση των πιο σύγχρονων και αποτελεσματικών διαθέσιμων χειρουργικών μεθόδων.

Μια τέτοια επέμβαση, πλέον, διενεργείται με ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές μεθόδους (ρομποτικά ή λαπαροσκοπικά) ή ανοιχτά, μόνο σε περιπτώσεις που αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Δεδομένου του τεκμηριωμένου ογκολογικού οφέλους όλων των χειρουργικών τεχνικών βάσει μελετών, οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, και ιδίως η ρομποτική χειρουργική, προτιμώνται, αφού συνδέονται με χαμηλότερα ποσοστά μετεγχειρητικών επιπλοκών, λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και βραχύτερο χρόνο ανάρρωσης.

Η αξία της ρομποτικής χειρουργικής

Τεκμηριωμένα, η χρήση του ρομποτικού συστήματος επιτρέπει την ταχεία και ελάχιστα τραυματική διεξαγωγή του χειρουργείου με ελάχιστη απώλεια αίματος, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της μετεγχειρητικής πορείας.

Η μείωση του μετεγχειρητικού πόνου οδηγεί σε ταχύτερη κινητοποίηση του ασθενούς, ενώ το αισθητικό αποτέλεσμα είναι σαφώς ανώτερο σε σχέση με ανοιχτές μεθόδους.

Κυρίως στην τεχνική του λεμφαδένα φρουρού που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και ιδιαίτερη ακρίβεια κινήσεων, η ρομποτική χειρουργική λόγω  της λεπτομερούς, υπό μεγέθυνση εικόνας, της μεγάλης ελευθερίας κινήσεων, αλλά και της ελεγχόμενης μέσω του ρομπότ κίνησης των εργαλείων, επιτρέπει τον ασφαλή και ακριβή εντοπισμό του λεμφαδένα και την εκτομή του με τους ελάχιστους δυνατούς τραυματισμούς και τις ελάχιστες επιπλοκές.

Επιπλέον, η εργονομία και ο σχεδιασμός του συστήματος επιτρέπει σε έναν έμπειρο χειρουργό τη μείωση του εγχειρητικού χρόνου και των σχετιζόμενων επιπλοκών.

Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω, οι μειωμένες ημέρες νοσηλείας, η ομαλή μετεγχειρητική περίοδος και οι μειωμένες ανάγκες για παρακολούθηση μειώνουν την επιβάρυνση της κλινικής και το κόστος της νοσηλείας.

Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για την ανάγκη ή μη επικουρικής θεραπείας καθορίζεται από το Ογκολογικό Συμβούλιο. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει ακτινοθεραπεία-βραχυθεραπεία ή/και συστηματική χημειοθεραπεία ή/και ορμονικούς χειρισμούς.

Συνολικά, η πρόγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου είναι εξαιρετική, ιδιαίτερα όταν η διάγνωση γίνεται σε αρχικό στάδιο. Είναι μείζονος σημασίας η αντιμετώπιση της νόσου από μια ομάδα εξειδικευμένων ιατρών, ώστε κάθε γυναίκα να λάβει τη βέλτιστη εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή.

Κώστας Λαθουράς, Ογκολόγος Γυναικολόγος, Διευθυντής Ογκολογικού Κέντρου ΙΑΣΩ