Η αξία των οσπρίων και το ευερέθιστο έντερο

αξία οσπρίων και ευερέθιστο έντερο

Τα όσπρια, όπως ορίζονται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), προέρχονται από την βοτανική οικογένεια Fabaceae (ή Leguminosae) και περιλαμβάνουν τα ρεβύθια, τον αρακά, τις φακές, τα φασόλια και γενικότερα τα ξερά όσπρια.

Τα όσπρια θεωρούνται μοναδικά τρόφιμα διότι περιέχουν έναν πλούτο θρεπτικών συστατικών που απαρτίζεται από σίδηρο, ψευδάργυρο, κάλιο, μαγνήσιο, νιασίνη, εδώδιμη ίνα και μια εξαιρετικά πλούσια πηγή πρωτεϊνών και αντιοξειδωτικών φυτοχημικών. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα όσπρια αποτελούν εξαιρετική πηγή εδώδιμων ινών.

Επίσης, θεωρούνται τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, αποτελεσματικά στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης μετά το γεύμα και στη μείωση της έκκρισης ινσουλίνης σε σύγκριση με άλλα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες.

Τρόφιμα και γεύματα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα μετά το γεύμα, συμβάλλοντας σε ινσουλινοαντίσταση σε άτομα με γενετική προδιάθεση και αυξημένο κίνδυνο σακχαρώδους διαβήτη με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις.

Τα όσπρια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της Μεσογειακής Διατροφής η οποία αποτελεί Άυλο Πολιτιστικό Αγαθό της Ανθρωπότητας (UNESCO, 2010).

Είναι υπεύθυνα για πολυάριθμες ευεργετικές δράσεις για την υγεία, οι οποίες είναι πλέον πλήρως τεκμηριωμένες και σε αυτές περιλαμβάνονται η μείωση του κινδύνου στεφανιαίας καρδιακής νόσου και ο μειωμένος κίνδυνος θανάτου από οποιαδήποτε αιτία και, ως εκ τούτου, περιλαμβάνονται στις εθνικές οδηγίες υγιεινής διατροφής παγκοσμίως.

Είναι γεγονός ότι διάφορες λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές (functional gastrointestinal disorders, FGIDs) είναι κοινές σε όλες τις περιοχές του κόσμου, οι πιο συχνές των οποίων είναι η λειτουργική δυσκοιλιότητα, η λειτουργική δυσπεψία, η λειτουργική διάρροια και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (Irritable bowel syndrome (IBS). Με βάση επίσημα στοιχεία, τα άτομα τα οποία έχουν γαστρεντερικές διαταραχές υπερβαίνουν το 40% παγκοσμίως, γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα υγείας τους και τα κατά τόπους συστήματα υγείας (Sperber Ami D et al. 2021)

Σε άτομα που πάσχουν από ευερέθιστο έντερο, συγκριτικές μελέτες αλλά και μελέτες παρατήρησης και τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι τρόφιμα πλούσια σε FODMAPs πυροδοτούν δυσάρεστα συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος σε ασθενείς με λειτουργικές διαταραχές του εντέρου. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι μια διατροφή χαμηλή σε FODMAPs παρέχει σημαντική ανακούφιση από τα συμπτώματα στην πλειονότητα των ασθενών.

Το FODMAPs είναι ακρώνυμο για ‘fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols» που υπόκεινται σε ζύμωση στο έντερο και περιλαμβάνουν:

  • Ολιγοσακχαρίτες (φρουκτάνες – κύριες πηγές αποτελούν το σιτάρι, η σίκαλη το κρεμμύδι και το σκόρδο -  και γαλακτοολιγοσακχαρίτες – κύριες πηγές αποτελούν τα όσπρια),
  • δυσακχαρίτες (λακτόζη): κύριες πηγές γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα,
  • μονοσακχαρίτες (φρουκτόζη): κύριες πηγές αποτελούν τα σύκα, το μήλο, το μάγνκο, το μέλι, η μαρμελάδα, τα πρόσθετα σάκχαρα στα διατροφικά προϊόντα του εμπορίου  κ.λπ.
  • πολυόλες: κύριες πηγές αποτελούν το αβοκάντο, τα φρούτα με πυρήνα (πχ. κεράσια, δαμάσκηνα, βανίλιες), τα μήλα, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια, τα τεχνητά γλυκαντικά κ.λπ.

Για τα άτομα που υποφέρουν από διάφορες λειτουργικές διαταραχές, συνιστάται η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων οσπρίων (όπως οι κόκκινες φακές συγκριτικά με άλλους τύπους οσπρίων). Σε αραιή συχνότητα και σε μικρή ποσότητα μπορούν να καταναλώνονται και άλλοι τύποι οσπρίων, πάντα στα πλαίσια μιας σωστά σχεδιασμένης διατροφής.

Μαρία Σκουρολιάκου, Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, Επιστημονική Διευθύντρια Διατροφολογικού – Διαιτολογικού Τμήματος, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική

Χριστίνα Κωστάρα, Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα Διατροφολογικού – Διαιτολογικού Τμήματος, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική

Συντάκτης Άρθρου

ΣΚΟΥΡΟΛΙΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ

Δείτε κι άλλα άρθρα του ιατρού
ΚΩΣΤΑΡΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
ΚΩΣΤΑΡΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ

Δείτε κι άλλα άρθρα του ιατρού

Σχετικά Άρθρα

Ο καρκίνος του όρχι
ΒΛΑΧΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑ
ΒΛΑΧΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑ
Ο καρκίνος του όρχι
Γενική Κλινική
Αμυγδαλεκτομή στα παιδιά – Συχνές Ερωτήσεις
ΣΚΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ
ΣΚΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ
Αμυγδαλεκτομή στα παιδιά – Συχνές Ερωτήσεις
Παιδιατρική
Αιμορροφιλία
ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Αιμορροφιλία
Γενική Κλινική
Σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου
ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου
Γενική Κλινική
Φροντίδα και Υγεία της Φωνής
ΒΕΛΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ
ΒΕΛΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ
Φροντίδα και Υγεία της Φωνής
Γενική Κλινική
Νόσος του Πάρκινσον: Ιστορία, Διάγνωση, Θεραπεία και Εξέλιξη
ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΜΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΟΥΜΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Νόσος του Πάρκινσον: Ιστορία, Διάγνωση, Θεραπεία και Εξέλιξη
Γενική Κλινική
Σύνδρομο Άπνοιας  Ύπνου στην Κύηση και Υπογονιμότητα
ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
Σύνδρομο Άπνοιας Ύπνου στην Κύηση και Υπογονιμότητα
Γενική Κλινική Μαιευτική - Γυναικολογική
Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος στα παιδιά
ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ
ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος στα παιδιά
Παιδιατρική
Παγκόσμια ημέρα κατά της Φυματίωσης: Μπορούμε να την εξαλείψουμε
ΓΚΙΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΓΚΙΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
Παγκόσμια ημέρα κατά της Φυματίωσης: Μπορούμε να την εξαλείψουμε
Γενική Κλινική
Ενδομητρίωση: Μια σιωπηλή, αλλά σημαντική γυναικολογική πρόκληση
ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ
Ενδομητρίωση: Μια σιωπηλή, αλλά σημαντική γυναικολογική πρόκληση
Μαιευτική - Γυναικολογική