Τι είναι το Γλαύκωμα και πώς αντιμετωπίζεται;

Αναστασία Αλεξανδρίδου MD, PhD
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Συνεργάτης Τμήματος Check Up ΙΑΣΩ

Η καθιέρωση της Παγκόσμιας Εβδομάδας Γλαυκώματος αποτελεί από το 2010 ετήσιο θεσμό με απώτερο σκοπό την έγκαιρη πρόληψη του γλαυκώματος.

Τι είναι το Γλαύκωμα

Το Γλαύκωμα περιλαμβάνει μια ομάδα οφθαλμικών παθήσεων που προξενούν βλάβη στο οπτικό νεύρο, το όργανο που μεταφέρει την εικόνα από το μάτι στον εγκέφαλο. Η πάθηση εμφανίζεται κατά κανόνα και στα δύο μάτια ταυτόχρονα ή με χρονική διαφορά. Αποτελεί την δεύτερη πιο κοινή αίτια τύφλωσης στον κόσμο μετά τον καταρράκτη. Αν μείνει αδιάγνωστο και χωρίς θεραπεία τις περισσότερες φορές, χωρίς εμφανή συμπτώματα στον ασθενή, οδηγεί προοδευτικά σε μη αναστρέψιμες βλάβες του οπτικού νεύρου και μπορεί να προκαλέσει ακόμη και τύφλωση. Στην Ελλάδα η επίπτωση του Γλαυκώματος υπολογίζεται στο 2% του γενικού πληθυσμού, αλλά το ποσοστό αυτό αυξάνει σημαντικά με την πάροδο της ηλικίας. Από μια ερεύνα που έγινε πρόσφατα βρέθηκε ότι 1 στους 5 Έλληνες δεν έχει επισκεφθεί ποτέ στην ζωή του οφθαλμίατρο και 2 στους 5 Έλληνες δεν έχουν μετρήσει ποτέ την πίεση των ματιών τους. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι πάσχουν από γλαύκωμα 250.000 άτομα, εκ των οποίων οι μισοί δεν το γνωρίζουν.

Παράγοντες επικινδυνότητας για την δημιουργία γλαυκώματος

• Η διαταραχή της ενδοφθάλμιας πίεσης. Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου είναι η αυξημένη ενδοφθαλμια πίεση. Παρόλα αυτά υπάρχουν περιπτώσεις που εμφανίζεται γλαύκωμα με φυσιολογικές ή χαμηλές πιέσεις.
• Η ηλικία. Αν και το γλαύκωμα εμφανίζεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες είναι πιο συχνό σε μεγαλύτερές ηλικίες, άνω των 60 ετών. Ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 50 ετών, άτομα με υπέρταση και οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος πρέπει να εξετάζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από οφθαλμίατρο.
• Το οικογενειακό ιστορικό. Άτομα που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με γλαύκωμα έχουν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κάποια στιγμή της ζωής τους την πάθηση, συνεπώς θα πρέπει να ελέγχονται ενδελεχώς με το ενδεδειγμένο ανά περίπτωση οφθαλμολογικό screening.
• Άλλες συνυπάρχουσες συνθήκες όπως η μυωπία, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι χρόνιες θεραπείες με κορτιζόνη, η παρουσία επιπλοκών άλλων οφθαλμικών παθήσεων ή επεμβάσεων, η μαύρη φυλή μπορεί να προδιαθέσουν στην εμφάνιση γλαυκώματος.

Το Γλαύκωμα προκαλεί μη αναστρέψιμες βλάβες

Ένα μεγάλο ποσοστό των ατόμων που παρουσιάζουν γλαύκωμα δεν το αντιλαμβάνεται παρά μόνο σε προχωρημένο στάδιο όταν πλέον οι βλάβες είναι ιδιαίτερα προχωρημένες και έχουν επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την όραση. Με την πάροδο του χρόνου το οπτικό πεδίο συρρικνώνεται τόσο πολύ που οδηγεί ακόμα και σε τύφλωση Δυστυχώς η απώλεια όρασης σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι αναστρέψιμη.

Διάγνωση και Θεραπεία

Ο μόνος τρόπος να διαγνωσθεί έγκαιρα το γλαύκωμα είναι ο τακτικός και πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος. Για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας ο ετήσιος οφθαλμολογικός έλεγχος προκειμένου ο οφθαλμίατρος με απλές και ανώδυνες εξετάσεις που περιλαμβάνουν τη μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, την εξέταση του οπτικού νεύρου με βυθοσκόπηση, την εξέταση του οπτικού πεδίου και την OCT, να αποκλείσει το ενδεχόμενο γλαυκώματος ή σε αντίθετη περίπτωση να διαγνώσει την πάθηση σε πρώιμο στάδιο και να προτείνει την καταλληλότερη θεραπεία η οποία μπορεί να είναι μία από τις ακόλουθες:

• συνήθως φαρμακευτική με την χορήγηση κολλύριων σε καθημερινή βάση.
• το λέιζερ το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για την καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών σε περιπτώσεις που απαιτείται συνδυασμός πολλών κολλυρίων, με συχνές ενσταλάξεις οι οποίες δυσκολεύουν την καθημερινότητα τους, είτε σαν μια μεταβατική λύση στη θεραπεία του γλαυκώματος σε ασθενείς οι οποίοι δεν ρυθμίζονται φαρμακευτικά.
• χειρουργική επέμβαση.

Συμπέρασμα

Θα πρέπει όλοι να δείξουμε ευαισθητοποίηση απέναντι στις συνέπειες της μειωμένης όρασης ως αποτέλεσμα του γλαυκώματος. Η απώλεια οράσεως πλήττει την ποιότητα ζωής όχι μόνο των ασθενών αλλά και των οικείων τους, καθώς παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα στην εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων τους και χρήζουν βοηθείας. Είναι συνεπώς πρωταρχικής σημασίας ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος με σύγχρονες εξεταστικές μεθόδους οι οποίες καθιστούν πλέον εφικτή την ανίχνευση του γλαυκώματος ακόμα και σε πολύ αρχικά στάδια όπου με την κατάλληλη θεραπεία μπορεί να ανασταλεί πλήρως η εξέλιξη της νόσου.