Καρκίνος του Θυρεοειδούς: Είναι δυνατή η πρόληψη;

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική αύξηση των παθήσεων του θυρεοειδούς παγκοσμίως και ιδιαίτερα στην Ελλάδα.

Οι λόγοι γι’ αυτό είναι πολλοί (περιβαλλοντολογικοί παράγοντες, άγχος, οικογενειακό ιστορικό, μεγαλύτερη δυνατότητα διαγνωστικών ελέγχων σε σχέση με το παρελθόν κλπ.) με αποτέλεσμα να αυξάνεται αντίστοιχα και η διάγνωση περιπτώσεων με καρκίνο θυρεοειδούς.

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αποτελεί σχετικά μικρό ποσοστό των καρκίνων συνολικά. Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρκίνου του θυρεοειδούς, με τον σπανιότερο να έχει πολύ κακή πρόγνωση και να μην υπάρχει δυνατότητα για πρόληψη.

Ευτυχώς, η πλειοψηφία των άλλων έχει πολύ καλή πρόγνωση, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την έγκαιρη διάγνωση.

Η επιβεβαίωση του καρκίνου γίνεται μόνον με την ιστολογική διάγνωση μετά από την θυρεοειδεκτομή. Δεν υπάρχει κάποια διαγνωστική εξέταση που να επιβεβαιώνει 100% την ύπαρξη καρκίνου προεγχειρητικά.

Η ισχυρότερη ένδειξη προεγχειρητικά είναι η ανεύρεση πολύ αυξημένων τιμών καλσιτονίνης, η οποία όμως αφορά μόνον σε έναν ειδικό τύπο καρκίνου, το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς, ένα όχι και τόσο συχνό είδος καρκίνου.

Πάντως, εάν διαπιστωθεί το συγκεκριμένο είδος καρκίνου, καλόν είναι να εξετασθούν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, επειδή υπάρχει η πιθανότητα να υπάρχει αδιάγνωστο ακόμη το καρκίνωμα και στα άλλα μέλη. Επί ισχυρών ενδείξεων, υπάρχει το ενδεχόμενο ακόμη και προληπτικής θυρεοειδεκτομής.

Δυστυχώς, οι απλές εξετάσεις του θυρεοειδούς (Τ3, Τ4, TSH, αντισώματα θυρεοειδούς) δεν έχουν σχέση με την διάγνωση του καρκίνου. Μια άλλη εξέταση, η θυρεοσφαιρίνη (Tg), πριν από την θυρεοειδεκτομή δεν αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο καρκίνου, ενώ μετά την επέμβαση, και επί τεκμηριωμένου με ιστολογική εξέταση καρκίνου του θυρεοειδούς, είναι δείκτης για την ύπαρξη υπολειμμάτων του θυρεοειδούς, φυσιολογικών ή όχι.

Άλλες διαγνωστικές εξετάσεις είναι το σπινθηρογράφημα, το υπερηχογράφημα και η παρακέντηση. Από το σπινθηρογράφημα διαπιστώνουμε εάν κάποιος όζος του θυρεοειδούς είναι ψυχρός ή θερμός.

Εδώ πρέπει να διευκρινισθεί ότι όζος του θυρεοειδούς θεωρείται μια περιοχή μέσα στον θυρεοειδή, η οποία έχει διαφορετική σύσταση από την γύρω περιοχή, χωρίς αυτό να σημαίνει αναγκαστικά καρκίνο.

Από στατιστικές μελέτες έχει βρεθεί ότι ο ψυχρός όζος έχει μεγαλύτερη πιθανότητα για κακοήθεια, χωρίς αυτή να αποκλείεται και στον θερμό όζο.

Από το υπερηχογράφημα μπορούμε να πάρουμε πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το μέγεθος των όζων και τα διάφορα χαρακτηριστικά τους (όπως η κεντρική αγγείωση, η ύπαρξη ασβεστώσεων, η ασάφεια των ορίων κ.λ.π.). Με βάση τα στοιχεία του όζου έχει δημιουργηθεί μία κατηγοριοποίηση η οποία πιθανολογεί την ύπαρξη καρκίνου.

Επί συγκεκριμένων ενδείξεων στο υπερηχογράφημα, συνιστάται περαιτέρω εξέταση, η παρακέντηση όζου ή όζων του θυρεοειδούς δια λεπτής βελόνης (FNA). Επειδή δεν είναι δυνατόν να γίνει παρακέντηση σε όλους τους όζους, αυτή γίνεται στους πλέον υπόπτους.

Το υλικό που λαμβάνεται από την παρακέντηση υφίσταται κυτταρολογική εξέταση. Το αποτέλεσμα της κυτταρολογικής εξετάσεως, με βάση μια νέα κατηγοριοποίηση, πιθανολογεί την ύπαρξη καρκίνου.

Υπάρχουν σήμερα νεότεροι δείκτες, που λαμβάνονται με αιμοληψία, οι οποίοι, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, πιθανολογούν και αυτοί την ύπαρξη καρκίνου.

Εναπόκειται στον θεράποντα ενδοκρινολόγο να επιλέξει τις κατάλληλες διαγνωστικές εξετάσεις εργαστηριακές και απεικονιστικές, προκειμένου να αξιολογήσει την πιθανότητα καρκίνου και να συστήσει θυρεοειδεκτομή, από την ιστολογική της οποίας θα τεθεί με βεβαιότητα η  ύπαρξη καρκίνου ή όχι.

Αριστείδης Κερασώτης, Ενδοκρινολόγος, Διευθυντής Τμήματος Ενδοκρινολογίας – Διαβήτη – Οστεοπόρωσης ΙΑΣΩ & ΙΑΣΩ Γενική Κλινική