Η συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα του ασθενούς

Η συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα του ασθενούς αυξάνει την ποιότητα παροχής φροντίδας.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν υπάρξει ανησυχίες σχετικά με τον εξανθρωπισμό της υγειονομικής περίθαλψης και τη συμμετοχή των μελών της οικογένειας στη νοσοκομειακή περίθαλψη των ασθενών. Από αυτή την άποψη, η στάση των νοσοκομείων ως προς την υποδοχή των οικογενειών έχει βελτιωθεί.

Ο στόχος πίσω από τη συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα των ασθενών είναι η κάλυψη των ψυχο-συναισθηματικών αναγκών των ασθενών, αλλά και των συγγενών που συμμετέχουν στην άμεση φροντίδα των ασθενών.

Ωστόσο, αυτή η συμμετοχή πιθανόν να επηρεάζει τις απόψεις των νοσηλευτών και των στάσεών τους ως προς τη σημασία της συμμετοχής της οικογένειας στη φροντίδα των ασθενών.

Τι ορίζουμε ως οικογένεια;

Η οικογένεια ορίζεται από τον ασθενή ή, στην περίπτωση των ανηλίκων ή εκείνων που δεν έχουν ικανότητα λήψης αποφάσεων, από τους εκπροσώπους τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η οικογένεια μπορεί να σχετίζεται ή να μη σχετίζεται με τον ασθενή. Είναι άτομα που παρέχουν υποστήριξη και με τα οποία ο ασθενής έχει σημαντική σχέση.

Περίθαλψη με επίκεντρο τον ασθενή και την οικογένεια

Η φροντίδα με επίκεντρο τον ασθενή και την οικογένεια είναι μια προσέγγιση της υγειονομικής περίθαλψης που σέβεται και ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις αξίες του ασθενούς και της οικογένειας.

Οι διοικήσεις των νοσοκομείων και οι επαγγελματίες υγείας συνειδητοποιούν τα οφέλη της παροχής φροντίδας που προωθεί τη συμμετοχή της οικογένειας, επειδή είναι γνωστό ότι βελτιώνει την ποιότητα της περίθαλψης και βελτιώνει την ικανοποίηση των ασθενών.

Μια διερευνητική φυσιοκρατική μελέτη από τους Mackie, Mitchell και Marshall (2019) ανέλυσε τις πεποιθήσεις και τις στάσεις των ασθενών και των μελών της οικογένειας ενήλικων ασθενών οξείας φροντίδας, ως προς τη συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα ασθενών, καθώς και τις συμπεριφορές του προσωπικού που υποστηρίζουν ή εμποδίζουν τη συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα ασθενών.

Δεκαοκτώ ασθενείς οξείας φροντίδας και δεκαπέντε μέλη οικογένειας ερωτήθηκαν. Τα ευρήματα της μελέτης έδειξαν ότι οι περισσότεροι ασθενείς και οι οικογένειες αντιλαμβάνονταν την επικοινωνία του προσωπικού ως αποσυνδεδεμένη και ανεπαρκή, γεγονός που τους εμπόδιζε από τη συμμετοχή σε διαδικασίες φροντίδας ή λήψης αποφάσεων.

Ωστόσο, όταν η οικογένεια αισθάνθηκε ενδυναμωμένη και συμμετείχε στη φροντίδα των ασθενών, η ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης ενισχύθηκε. Προηγούμενες μελέτες έχουν βρει ότι οι νοσηλευτές θεωρούν τις οικογένειες ως πηγή πληροφοριών και, μερικές φορές, ως πρόκληση.

Όταν οι οικογένειες θεωρούνται πηγή, οι νοσηλευτές βρίσκουν ότι η συμμετοχή της οικογένειας είναι μέρος της δουλειάς τους και σημαντική για την παροχή καλής φροντίδας. Λιγότερο υποστηρικτικές στάσεις παρατηρούνται όταν οι οικογένειες προέρχονται από διαφορετική κουλτούρα, εμφανίζουν απαιτητικές τάσεις ή είναι οικογένειες ασθενών τελικού σταδίου.

Μια πρόσφατη ολοκληρωμένη ανασκόπηση διαπίστωσε ότι η συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα και στη λήψη αποφάσεων μπορεί να είναι πολύπλοκη. Οι επαγγελματίες υγείας μπορεί να στερούνται εκπαίδευσης σχετικά με τον τρόπο συμμετοχής των οικογενειών και μπορεί επίσης να μην έχουν επαρκή χρόνο για να εμπλέξουν οικογένειες στη φροντίδα.

Η Σουηδία, για παράδειγμα, ήταν μία από τις πρώτες χώρες που εισήγαγε τη συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα των ασθενών. Σε μια πρόσφατη σουηδική μελέτη, που συνέκρινε τις στάσεις των νοσηλευτών έναντι της οικογενειακής συμμετοχής μεταξύ 2009 και 2019, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η στάση των νοσηλευτών ως προς τη συμμετοχή των οικογενειών στη φροντίδα δεν άλλαξε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που μελετήθηκε, παρά τις αλλαγές στη νοσηλευτική επιστήμη, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και την κοινωνία.

Αυτό μπορεί να υποδηλώνει την επιρροή της κουλτούρας και της εκπαίδευσης στη στάση των νοσηλευτών, ως προς τη συμμετοχή της οικογένειας στη φροντίδα.

Η πρόκληση της παγκόσμιας πανδημίας COVID-19

Η παγκόσμια πανδημία COVID-19 ανάγκασε τον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να κάνει εκτεταμένες αλλαγές για την προστασία των ασθενών, καθώς και των οικογενειών, από τον κίνδυνο μόλυνσης.

Πολλές από αυτές τις αλλαγές είναι πιθανό να έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο σε περιβάλλοντα φροντίδας που χρησιμοποιούν μοντέλα οικογενειακής φροντίδας, όπως για παράδειγμα η περιγεννητική και μητρική φροντίδα.

Έρευνες που διεξήχθησαν σε περιβάλλοντα περιγεννητικής φροντίδας, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έδειξαν ότι ορισμένοι από αυτούς τους περιορισμούς έχουν επηρεάσει αρνητικά τις εμπειρίες και τα αποτελέσματα των ασθενών και της οικογένειας, ενώ άλλοι θεωρήθηκαν ωφέλιμοι.

Για παράδειγμα, μια ποιοτική μελέτη από τους Buek, O'Neil και Mandell (2022) είχε στόχο να κατανοήσει ποιες αλλαγές έχουν συμβεί στη νοσηλευτική πρακτική μετά τον τοκετό κατά τη διάρκεια της πανδημίας και πώς αυτές οι αλλαγές επηρέασαν νοσηλευτές, γυναίκες και οικογένειες κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο νοσοκομείο, μετά από μια νέα γέννηση.

Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι τα νοσοκομεία τούς έθεσαν περιορισμούς στον αριθμό και την κινητικότητα των συνοδών που επιτρέπεται να παραμείνουν με τη μητέρα στη μονάδα και απαγόρευσαν κάθε άλλη επίσκεψη.

Ορισμένες προκλήσεις αυτών των πολιτικών περιλάμβαναν μειωμένες ευκαιρίες για πρακτική μάθηση του ζευγαριού μετά τη γέννα και αυξημένο αριθμό ασθενών που επέλεξαν την πρόωρη έξοδο.

Τα αντιληπτά οφέλη από την εκπαίδευση των ασθενών και οικογενειών περιλάμβαναν βελτιωμένη συχνότητα και αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας νοσηλευτή-οικογένειας, αυξημένη συμμετοχή του πατέρα και μεγαλύτερες ευκαιρίες για μητρική ανάπαυση, θηλασμό, φροντίδα «δέρμα με δέρμα» και οικογενειακό δέσιμο.

Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι ο προστατευμένος χρόνος για οικογενειακό δέσιμο, η μητρική ανάπαυση, ο θηλασμός, η εμπλοκή του πατέρα και η εξατομικευμένη εκπαίδευση είναι κρίσιμα για την ποιότητα παροχής φροντίδας.

Μελλοντικές μελέτες πρέπει να εξετάσουν ποιες πολιτικές επισκέψεων μεγιστοποιούν αυτά τα οφέλη, διατηρώντας παράλληλα την πρόσβαση των ασθενών στην οικογενειακή και κοινωνική υποστήριξη.

Οι στρατηγικές για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης για ενήλικες ασθενείς, παιδιά και τις οικογένειές τους είναι πολλαπλές. Κάτω από την παροχή ποιοτικής φροντίδας βρίσκεται η συμπόνια.

Ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης φιλικό προς τα παιδιά και την οικογένεια, με συμπονετικούς παρόχους και συμπονετικές θεσμικές πολιτικές, αποτελεί ζωτικό στοιχείο για την επίτευξη ποιοτικής υγειονομικής περίθαλψης. Η πολιτιστικά ευαίσθητη ψυχοκοινωνική, συναισθηματική και πνευματική υποστήριξη πρέπει να ενσωματωθεί ως τυπική φροντίδα.

Οποιαδήποτε εμπλοκή ενός μέλους της οικογένειας θα πρέπει να βασίζεται σε μια διαπραγματευόμενη και αμοιβαία επωφελή συνεργασία μεταξύ ασθενών, οικογενειών και επαγγελματιών υγείας.

Εμείς στο ΙΑΣΩ στηρίζουμε τον ασθενή και την οικογένεια

Στο ΙΑΣΩ και στο ΙΑΣΩ Παίδων, οι επαγγελματίες υγείας υποστηρίζουν την ανάγκη των ασθενών να έχουν τα μέλη της οικογένειάς τους παρόντα και να συμμετέχουν στη φροντίδα τους και έχουν ως στόχο την προώθηση της φροντίδας, με επίκεντρο τον ασθενή και την οικογένεια.

Δεσμευόμαστε στην παροχή υψηλών προτύπων ποιότητας φροντίδας, με επίκεντρο τον ασθενή και την οικογένεια, προσαρμόζοντας τις υπηρεσίες μας στα διεθνή πρότυπα ISO 9001:2015 και TEMOS.

Προστατεύουμε τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ασθενών και την αυτοδιάθεση, επιτρέποντας τη συμμετοχή του ασθενούς και της οικογένειας στο σχέδιο περίθαλψης, σεβόμενοι τις ατομικές τους πεποιθήσεις, αξίες και πνευματικότητα.

Όλο το προσωπικό δεσμεύεται για την παροχή ηθικής και δεοντολογικής φροντίδας, με επίκεντρο τον ασθενή, την οικογένεια και τις ιδιαιτερότητές τους.

Δρ Καλλιόπη Κυδωνάκη, Συντονίστρια εκπαίδευσης ΙΑΣΩ - ΙΑΣΩ Παίδων