Νυχτερινή Ούρηση: Γιατρέ με ταλαιπωρεί η ούρησή μου τη νύχτα

Το πρόβλημα αυτό αφορά τόσο άνδρες, όσο και γυναίκες όλων των ηλικιακών ομάδων. Εκτός του γεγονότος πως μπορεί να υποκρύπτει κάποια αξιοσημείωτη παθολογία από διάφορα συστήματα του οργανισμού, η διαταραχή της νυχτερινής ούρησης μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα κόπωσης και stress, μειωμένη παραγωγικότητα και διαταραχές της διάθεσης.

Τις περισσότερες φορές, η απάντηση στο πρόβλημα βρίσκεται σε μια πολύ προσεκτική λήψη ενός αναλυτικού ιστορικού. Πριν λοιπόν αναλωθούμε σε ένα καταρράκτη εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων οφείλουμε να αναζητήσουμε τις απαντήσεις στο ιστορικό του ασθενούς μας.

Οι διαταραχές της ούρησης είναι πολυάριθμες και πολλές φορές μπορούν να εμφανίζονται ως πρώτο σύμπτωμα άλλων συστηματικών καταστάσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πολυουρία, η οποία ορίζεται ως η αποβολή αυξημένων ποσοτήτων ούρων και αύξησης της συχνότητας των ουρήσεων, που σε συνδυασμό με αυξημένο αίσθημα δίψας (πολυδιψία) μπορούν να εμφανιστούν ως πρώτα συμπτώματα σακχαρώδους διαβήτη. Βασικό λοιπόν μέλημα του κλινικού γιατρού είναι να διαχωρίσει τη συχνουρία από την πολυουρία για να κατευθύνει σωστά τον ασθενή του.

Το κυριότερο, αν και αρκετά υποχρησιμοποιούμενο, διαγνωστικό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας είναι το ημερολόγιο ούρησης, που ουσιαστικά αποτελεί μια λεπτομερή καταγραφή των ποσοτήτων πρόσληψης και αποβολής υγρών, καθώς και της συχνότητας των ουρήσεων. Το ημερολόγιο ούρησης μπορεί να μας παράσχει σημαντικές πληροφορίες που σε συνδυασμό με την αξιολόγηση των λοιπών συμπτωμάτων θα μας οδηγήσουν στην τελική διάγνωση.

Τα λοιπά συμπτώματα, λοιπόν μπορεί να αφορούν αρχικά τη διαταραχή στην ποιότητα της ούρησης. Αποφρακτικά συμπτώματα όπως καθυστέρηση έναρξης, μείωση ακτίνας ροής, διακοπή ροής και αίσθημα ατελούς κένωσης συνήθως υποδεικνύουν υποκυστικό κώλυμα που στους άνδρες συνήθως αφορά την υπερπλασία του προστάτη, ενώ στις γυναίκες εκφράζει τις διαταραχές του πυελικού εδάφους, όπως η κυστεοκήλη. Η απεικονιστική διερεύνηση, εκτός της κλινικής εξέτασης, για αυτές τις καταστάσεις οφείλει να περιλαμβάνει μία υπερηχογραφική μελέτη του ουροποιητικού προ και μετά την ούρηση.

Σαφής προτεραιότητα του κλινικού ιατρού είναι να αποκλείσει το λοιμωξιολογικό παράγοντα, ο οποίος θα μπορούσε να εκφραστεί τόσο με διαταραχή στη συχνότητα της ούρησης, όσο και με ερεθιστικά συμπτώματα όπως καύσος και δυσουρία. Ο αποκλεισμός αυτός μπορεί να γίνει με απλές εξετάσεις γενικής και καλλιέργειας ούρων.

Τέλος, διαταραχές όπως η επιτακτικότητα, καθώς και η επιτακτική ακράτεια θα μπορούσαν να υποδηλώνουν νευρολογικές διαταραχές της ουροδόχου κύστης, όπως το σύνδρομο υπερδραστήριας κύστης, μία κατάσταση η οποία ταλαιπωρεί σημαντικό αριθμό ασθενών με κύριο εκπρόσωπο την ομάδα των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο στη διερεύνηση αυτών των παθήσεων αποτελεί η ουροδυναμική μελέτη.

Όλες αυτές οι καλοήθεις παθήσεις του ουροποιητικού είναι ικανές να προκαλέσουν διαταραχή στη συχνότητα και την ποιότητα της ούρησης και αποτελούν τη σημαντική πλειοψηφία των διαγνώσεων. Ιδιαίτερα προσεκτικοί όμως οφείλουμε να είμαστε στα συνοδά αυτά συμπτώματα που θα στρέψουν τη διαγνωστική μας σκέψη σε κακοήθεις παθήσεις του ουροποιητικού, δηλαδή τα κακοήθη νεοπλάσματα του προστάτη αδένα που αφορά μόνο τους άνδρες και της ουροδόχου κύστεως που αφορούν και τα δύο φύλα.

Παρουσία μακροσκοπικής ή μικροσκοπικής αιματουρίας σε συνδυασμό με διαταραχές της ούρησης χωρίς τεκμηριωμένη λοίμωξη του ουροποιητικού οφείλουν να μας οδηγήσουν στην εξάντληση του διαγνωστικού μας αλγορίθμου. Αν και συνήθως οι κακοήθειες του προστάτη δεν προκαλούν συμπτώματα, παρά μόνο σε προχωρημένα στάδια, οφείλουμε να ελέγχουμε το PSA ορού των άνω των 50 ετών εξεταζόμενων ασθενών μας, καθώς και να τους υποβάλουμε σε δακτυλική εξέταση για την έγκαιρη διάγνωση των προστατικών νεοπλασιών.

Όσον αφορά την ουροδόχο κύστη, η παρουσία αιματουρίας, ακόμη και αν αυτή δεν είναι οπτικά αντιληπτή μας οδηγεί αναπόφευκτα σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως οι κυτταρολογικές ούρων, η αξονική πυελογραφία και ο κυστεοσκοπικός έλεγχος με σκοπό τον αποκλεισμό ή την επιβεβαίωση νεοπλασιών του ουροθηλίου.

Συνοψίζοντας, θα λέγαμε πως κάθε διαταραχή στη συχνότητα και την ποιότητα της ούρησης, ημερήσια ή νυχτερινή, οφείλει να μας οδηγήσει στην αναζήτηση εξειδικευμένης ιατρικής βοήθειας με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας και την έγκαιρη διάγνωση επικίνδυνων για τη ζωή καταστάσεων. Όσο αθώα και αν φαντάζει μία αλλαγή, λιγότερο ή περισσότερο ενοχλητική, αθωώνεται μόνο από τον ειδικό...

Σπυρίδων Σκούφιας, Ουρολόγος, Επιμελητής Α’ Ουρολογικής Κλινικής, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική