Καρκίνος του Παχέος Εντέρου - Θα μπορούσε να προληφθεί

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουμε 375.000 νέους ασθενείς ενώ 170.000 συνάνθρωποί μας δεν καταφέρνουν να τον νικήσουν.

Θα μπορούσαν τα πράγματα να ήταν αλλιώς;

Κι όμως ναι.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι από τους λίγους καρκίνους που θα μπορούσαν είτε να διαγνωσθούν σε πρώιμο και άρα ιάσιμο στάδιο, είτε να προληφθούν με την έγκαιρη διάγνωση και αφαίρεση των προκαρκινικών βλαβών, των γνωστών, σε όλους μας, πολυπόδων.

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι καλοήθεις βλάβες οι οποίες, δυνητικά, μπορεί να μεγαλώσουν σε μέγεθος και να εξαλλαγούν. Το πόσο επιθετικοί είναι, εξαρτάται από το μέγεθός τους, τον ιστολογικό τους τύπο και τη μορφολογία τους.

Η αφαίρεσή τους, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, γίνεται ταυτόχρονα με τη διενέργεια της κολονοκόπησης.

Πρόληψη - Σε αυτήν πρέπει να εστιάσουμε

Όλες οι Επιστημονικές ενώσεις ανά τον κόσμο προτείνουν ο έλεγχος να ξεκινάει στα 50 έτη ή σύμφωνα με την American Cancer Association στα 45. Πρώτη επιλογή του προληπτικού ελέγχου αποτελεί η Κολονοσκόπηση. Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, λόγω ανεπάρκειας μέσων ή απουσίας εξειδικευμένων ιατρών, προτείνεται να υπάρχει ευελιξία και να έχουμε εναλλακτικές λύσεις.

Η Ελλάδα, δυστυχώς, είναι από τις χώρες στην οποία δεν λειτουργεί από την πολιτεία κανένα πρόγραμμα οργανωμένου προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Επομένως, η πρόληψη επαφίεται, στην πρωτοβουλία του καθενός, καθιστώντας τον προληπτικό έλεγχο περιστασιακό και ανεπαρκή.

Ο ρόλος της κολονοσκόπησης

Η κολονοσκόπηση αποτελεί την πρωταρχική επιλογή μας ως μέσο διάγνωσης. Εάν γινόταν στον καθένα μας μετά τα 50, έστω κάθε 10 έτη, θα ελαττώνονταν η συχνότητα του καρκίνου κατά 62-88% και του θανάτου από καρκίνο παχέος εντέρου κατά 79-90% (Brenner H et al. BMJ 2014). Αναλυτικά:

Αποτελεί με διαφορά την πιο ευαίσθητη μέθοδο ανίχνευσης καρκίνου και προκαρκινικών αλλοιώσεων του παχέος εντέρου.
Είναι πλέον ανώδυνη με τη χορήγηση καταστολής.
Είναι ασφαλής.
Με τη χρήση σύγχρονων ενδοσκοπίων υψηλής ευκρίνειας, με ειδικά φίλτρα και με συνεργάτη την Τεχνητή Νοημοσύνη, μας δίνεται η δυνατότητα να βρίσκουμε όλο και πιο μικρές βλάβες, να τις εκτιμούμε και να τις εξαιρούμε (μικρές και μεγάλες) στον ίδιο χρόνο.
Αποτελεί τη βάση οποιουδήποτε αξιόπιστου προληπτικού προγράμματος και είναι η «gold-standard» εξέταση, με την οποία συγκρίνονται όλες οι άλλες εξετάσεις.

Άλλες εξετάσεις

Υπάρχουν περιπτώσεις που η κολονοσκόπηση δεν μπορεί ή δεν πρέπει να γίνει. Μερικές φορές μάλιστα αντιμετωπίζουμε και την άρνηση, ειδικά κάποιων μεγαλύτερων σε ηλικία ασθενών, να υποβληθούν σε αυτή.

Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν εξετάσεις, οι οποίες δεν έχουν βέβαια την ίδια ευαισθησία με αυτή όσον αφορά την ανίχνευση του καρκίνου και των πολυπόδων του παχέος εντέρου, μπορούν όμως να αποτελέσουν εναλλακτική λύση:

To FIT που αποτελεί μια ανοσοϊστοχημική μέθοδο ανίχνευσης της ανθρώπινης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα και αντικαθιστά σταδιακά τη μέχρι τώρα εξέταση κοπράνων για αίμα (Guaiac-test).
Την Αξονική Κολονοσκόπηση, κυρίως όταν κάποιος έχει τέτοια διαμόρφωση εντέρου που δεν είναι δυνατή η ολοκλήρωση της κολονοσκόπησης ή δεν πρέπει να υποβληθεί σε αυτή, λόγω προβλημάτων υγείας.
Την κάψουλα παχέος εντέρου όταν δεν πρέπει ένας ασθενής να υποβληθεί σε κολονοσκόπηση.
Την ορθοσιγμοειδοσκόπηση σε περιοχές που υπάρχει έλλειψη γιατρών ή εξοπλισμού.
Το FIT-Fecal-DNA stool test, που δεν φαίνεται όμως να μπορεί να αντικαταστήσει το FIT.

Πρέπει βέβαια να γίνεται κατανοητό, ότι οποιοδήποτε θετικό ή και αμφίβολο αποτέλεσμα των παραπάνω εξετάσεων, σημαίνει αυτομάτως ότι θα πρέπει να ακολουθήσει περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση με κολονοσκόπηση.

Συμπέρασμα

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί εγκαίρως και να θεραπευτεί. Η κολονοσκόπηση μπορεί να συμβάλλει σε αυτό, αλλάζοντας την ιστορία της ζωής πολλών συνανθρώπων μας και των οικογενειών τους.

Ας μην ξεχνάμε ότι ζούμε στον τόπο, που αιώνες πριν ο Ιπποκράτης έγραφε: «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν».

Δημήτριος Δανδάκης
Γαστρεντερολόγος – Επεμβατικός Ενδοσκόπος
Διευθυντής Α’ Γαστρεντερολογικής Κλινικής Επεμβατικής Ενδοσκόπησης ΙΑΣΩ