Παγκόσμια Ημέρα κατά της Πνευμονίας

Με τον όρο πνευμονία εννοούμε τη φλεγμονή του πνευμονικού παρεγχύματος από διάφορα παθογόνα αίτια και ποικίλλει σε σοβαρότητα, από ήπια νόσο που μπορεί να αντιμετωπιστεί κατ’ οίκον, ιδίως σε  νέα άτομα, μέχρι πολύ σοβαρή λοίμωξη με υψηλή θνητότητα και θνησιμότητα. 

Συνήθως είναι μικροβιακής αιτιολογίας (όπως πνευμονιόκοκκος, αιμόφιλος της ινφλουέντζας, σταφυλόκοκκος κ.α.), αλλά μπορεί να είναι ιογενούς αιτιολογίας (γρίπης Α ή Β, κορονοϊός κ.α.), ωστόσο υπάρχουν και οι λεγόμενες άτυπες πνευμονίες (πιο συχνά από μυκόπλασμα ή λεγιονέλλα), λόγω της άτυπης κλινικής τους εικόνας.  Η μετάδοση γίνεται με μολυσμένα σταγονίδια κατά την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα. 

Ομάδες υψηλού κινδύνου εμφάνισης πνευμονίας

• Άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα (Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, Βρογχικό Άσθμα, Στεφανιαία Νόσο, Καρδιακή Ανεπάρκεια, Νεφρική Ανεπάρκεια, Σακχαρώδη Διαβήτη, κ.ά.)
• Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (ασθενείς με  HIV, μεταμοσχευμένοι ασθενείς, ή ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα)
• Ενήλικες άνω των 65 ετών
  

Ωστόσο στην πρόσφατη πανδημία με τη νόσο COVID-19, πνευμονία με σοβαρές επιπλοκές παρουσίασαν και άτομα χωρίς υποκείμενα νοσήματα. 

Συμπτώματα

Τα κυριότερα συμπτώματα της πνευμονίας είναι πυρετός (συνήθως υψηλός), παραγωγικός βήχας δύσπνοια, αιμόφυρτα πτύελα, αρθραλγίες, μυαλγίες, κοιλιακό άλγος, εμετοί, διάρροιες.

Διάγνωση

Η πνευμονία πρέπει να επιβεβαιώνεται ακτινολογικά και η ακτινογραφία θώρακος αποτελεί βασική εξέταση (με την χαρακτηριστική εικόνα πύκνωσης), ενώ περισσότερες πληροφορίες παρέχονται ασφαλώς με την αξονική τομογραφία θώρακος η οποία όμως δεν συνίσταται να γίνεται σε κάθε περίπτωση, αλλά όταν απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες όπως υπόνοια υποκείμενης νεοπλασίας η πλευριτική συλλογή.

Στον εργαστηριακό έλεγχο συνήθως εμφανίζεται λευκοκυττάρωση και αύξηση των δεικτών φλεγμονής (CRP, ΤΚΕ), ενώ στη φυσική εξέταση στην ακρόαση των πνευμόνων αναδεικνύονται επιπρόσθετοι μη μουσικοί ρόγχοι, καθώς και τυπικά ευρήματα πύκνωσης (επικρουστική αμβλύτητα,  αύξηση των φωνητικών δονήσεων, βρογχική αναπνοή). 

Θεραπεία

Eπειδή η αιτιολογική διάγνωση της πνευμονίας δεν είναι πάντα εφικτή ή είναι καθυστερημένη, η έναρξη της αγωγής είναι κατά κανόνα εμπειρική. Καθυστέρηση της θεραπείας για περισσότερες από οκτώ ώρες έχει συσχετιστεί με αύξηση της θνητότητας.

H θεραπεία της πνευμονίας στηρίζεται κυρίως στη χορήγηση αντιβιοτικών. Η αγωγή θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό από τη διάγνωση και πολύ σημαντική είναι η επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου με τη σωστή δοσολογία. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το παθογόνο αίτιο. 

Εκτίμηση θεραπείας 

Η  εκτίμηση της  ανταπόκρισης  στη θεραπευτική αγωγή βασίζεται σε κλινικά δεδομένα( πυρετός, δύσπνοια, γενική κατάσταση), εργαστηριακά (λευκοκυττάρωση, δείκτες φλεγμονής) και ακτινολογικά (ακτινογραφία θώρακος).

Πρόληψη

Η πνευμονία μπορεί να προληφθεί ορισμένες φορές με το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο, ενώ άλλες στρατηγικές πρόληψης της πνευμονίας περιλαμβάνουν και άλλους τρόπους παρέμβασης, όπως επαρκής ενυδάτωση, καλή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος, ρύθμιση υποκείμενων νόσων, επαρκές ανοσοποιητικό σύστημα.

Βασίλειος Ι. Ιορδάνογλου, Πνευμονολόγος, Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής, ΙΑΣΩ Γενική Κλινική