Αλλεργική ρινίτιδα. Συμπτώματα, διάγνωση και τρόποι θεραπείας

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια ιδιαίτερα διαδεδομένη κλινική οντότητα που απασχολεί εκατομμύρια ανθρώπους διεθνώς, τόσο ενήλικες όσο και παιδιά.

Πρόκειται για μια συστηματική φλεγμονή η οποία εμφανίζεται μετά από έκθεση σε συγκεκριμένους ερεθιστικούς παράγοντες που ονομάζονται αλλεργιογόνα, δηλαδή ουσίες οι οποίες όταν έρθουν σε επαφή με τον βλεννογόνο της μύτης ενεργοποιούν μια ευρεία ανοσολογική απάντηση με υπερέκκριση ισταμίνης, οδηγώντας στην εμφάνιση ποικίλων συμπτωμάτων.

Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα είναι η γύρη, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, οι μύκητες, το τρίχωμα των ζώων καθώς και το γρασίδι αλλά και ορισμένα δέντρα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ένας ασθενής μπορεί να είναι ευαίσθητος σε περισσότερα του ενός αλλεργιογόνα.

Τα βασικότερα και πλέον χαρακτηριστικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η ρινική συμφόρηση και καταρροή, ο πταρμός, ο κνησμός στην μύτη, η οπισθορινική έκκριση και οι διαταραχές στην όσφρηση, ενώ το χαρακτηριστικό προφίλ ενός αλλεργικού ασθενούς συμπληρώνεται από μη παραγωγικό βήχα, πονοκέφαλο, δάκρυα και ερυθρότητα στα μάτια, κόπωση και κακή ποιότητα ύπνου.   

Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί οποτεδήποτε και είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να διαφοροδιαγνωστεί από άλλες μορφές ρινίτιδας ώστε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά. Για τον σκοπό αυτό ο ρόλος του Ωτορινολαρυγγολόγου είναι καθοριστικός.

Βασικό ρόλο στη διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας παίζει η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού στοχευμένου προς τις καθημερινές περιβαλλοντολογικές συνθήκες διαβίωσης του ασθενή. Ακολουθεί μια πλήρης ΩΡΛ εξέταση με ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενδοσκόπηση της ρινικής κοιλότητας, ώστε να αναγνωριστούν και να αξιολογηθούν παθολογικά ευρήματα και άλλες ανατομικές ανωμαλίες.

Σε κάθε περίπτωση, η τεκμηρίωση της αλλεργικής ρινίτιδας οριστικοποιείται με τις ειδικές δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού (skin prick test) καθώς και με συγκεκριμένες αιματολογικές εξετάσεις (rast test). Όσον αφορά τα prick test είναι μια γρήγορη, ανώδυνη και αξιόπιστη εξέταση που πραγματοποιείται στο ΩΡΛ ιατρείο και αξιολογεί το βαθμό αντίδρασης του δέρματος του ασθενή στην υποδόρια έγχυση ελάχιστης ποσότητας αλλεργιογόνου, ενώ τα rast test καταγράφουν με μια απλή αιμοληψία την απόκριση της ανοσοσφαιρίνης IgE στο αίμα για κάθε αλλεργιογόνο.

Οι θεραπευτικές επιλογές πρέπει να εξατομικεύονται αναλόγως της βαρύτητας των συμπτωμάτων, τη χρονική διάρκεια εμφάνισής τους, καθώς και τον βαθμό που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Για τον σκοπό αυτό η ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma) έχει θεσπίσει συγκεκριμένα πρωτόκολλα ταξινόμησης και θεραπευτικής προσέγγισης του αλλεργικού ασθενή. Έτσι, πέρα από την ευνόητη και στο μέτρο του δυνατού σύσταση για αποφυγή των αλλεργιογόνων, σπουδαίο ρόλο παίζει η φαρμακευτική θεραπεία που στοχεύει στην ανακούφιση του ασθενή από τα συμπτώματα και στη βελτίωση της καθημερινότητάς του.

Για τον σκοπό αυτό χορηγούνται κατά περίπτωση ενδορινικά σπρέι κορτικοστεροειδών που μειώνουν τη ρινική φλεγμονή, νεότερης γενιάς αντιϊσταμινικά, είτε ενδορινικά, είτε από το στόμα, ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό, αναστολείς λευκοτριενίων, ενδορινικά αποσυμφορητικά και αντιχολινεργικά φάρμακα.

Ωστόσο, σε περιπτώσεις εμμένουσας και σοβαρής αλλεργικής ρινίτιδας, όταν η θεραπεία δε βοηθά στη βελτίωση των συμπτωμάτων, κατόπιν προσεκτικής αξιολόγησης προτείνεται στον ασθενή ειδική ανοσοθεραπεία με στόχο την απευαισθητοποίηση του από τα επιζήμια αλλεργιογόνα.

Με αυτή την μέθοδο, η οποία αν και είναι χρονοβόρα, επιτυγχάνεται εν τέλει ο περιορισμός των συμπτωμάτων του ασθενή, η ανοχή του οργανισμού σε νέες ευαισθητοποιήσεις, καθώς και η αποφυγή μελλοντικής εμφάνισης βρογχικού άσθματος. Επιπλέον, κατόπιν συζήτησης με τον ασθενή, προτείνονται χειρουργικές επεμβάσεις με σκοπό την αντιμετώπιση ανατομικών και παθολογικών ιδιαιτεροτήτων στη μύτη και τους παραρρίνιους κόλπους, που δυνητικά επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο τα συμπτώματά του.

Η αλλεργική ρινίτιδα, αν και δεν είναι μια πάθηση απειλητική για τη ζωή, επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών, στιγματίζοντας την καθημερινότητά τους. Σαφέστατα, η μακροχρόνια έρευνα έχει προσφέρει ιδιαίτερα σημαντικές διαγνωστικές και θεραπευτικές επιλογές με γνώμονα την ορθή προσέγγιση και διαχείριση του αλλεργικού ασθενή.

Για περισσότερες πληροφορίες, καλέστε στο 2410 996000 και επισκεφθείτε την Α΄ΩΡΛ Κλινική του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας