Η διαδερμική χειρουργική διόρθωση των παραμορφώσεων ποδιού και δακτύλων

Δρ. Στέφανος Π. Λαζαρίδης, MD, PhD
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Διευθυντής Τμήματος Διαδερμικής Χειρουργικής Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Fellow της Αμερικανικής Ακαδημίας Διαδερμικής Χειρουργικής Άκρου Ποδός και Ποδοκνημικής (AAFAS)

Μια τεχνική που χαρακτηρίζεται σχεδόν ατραυματική και η άμεση κινητοποίηση των ασθενών που την επιλέγουν δημιουργούν νέα δεδομένα στη χειρουργική αντιμετώπιση του πέλματός μας.

To ανθρώπινο πόδι είναι μια πολύπλοκη ανατομική περιοχή που περιλαμβάνει 26 οστά, 33 αρθρώσεις, 42 μύες και τουλάχιστον 40 συνδέσμους και τένοντες, που έχουν σαν ρόλο να διατηρούν σε αρμονία τις συνδέσεις όλων αυτών των κινούμενων μονάδων στο πόδι. Εάν, δε, αναλογιστούμε πως 5.000 – 7.500 βήματα την ημέρα είναι «φυσιολογική δραστηριότητα», αντιλαμβανόμαστε και τη μεγάλη συχνότητα των παραμορφώσεων και παθήσεων στο πόδι αλλά και την ακρίβεια που απαιτείται κατά τη χειρουργική τους διόρθωση.

Ανάλυση της αιτιολογίας

Η δημιουργία εξόστωσης («κότσι») στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού αποτελεί τη συχνότερη παραμόρφωση του ποδιού και οι αιτίες που την προκαλούν διακρίνονται σε ενδογενείς και εξωγενείς:

➔ Ενδογενείς αιτίες

Αφορούν ανατομικές αδυναμίες του ποδιού από κατασκευής (ενέχεται κληρονομικότητα), με αποτέλεσμα να ασκούνται μεγαλύτερα του φυσιολογικού φορτία στην περιοχή και να προκαλείται η παραμόρφωση, όπως:

• Πλατυποδία – Βλαισοπλατυποδία.
• Αστάθεια αρθρώσεων του ταρσού.
• Συστεμικά ή νευρολογικά σύνδρομα.

➔ Εξωγενείς αιτίες

Αφορούν το lifestyle της εποχής! Τα στενά παπούτσια και τα ψηλά τακούνια είναι ο σημαντικότερος εξωγενής παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στην παραμόρφωση αυτή.

Κλινική εικόνα και εξέλιξη παραμορφώσεων

 Η συνήθης εξέλιξη της παραμόρφωσης με την πάροδο του χρόνου είναι η εξής: Ο σχηματισμός της εξόστωσης («κότσι») προκαλεί διεύρυνση του πρόσθιου άκρου ποδός και σταδιακά το μεγάλο δάχτυλο αποκλίνει προς τα έξω. Η τριβή της εξόστωσης στα υποδήματα συχνά προκαλεί φλεγμονή με πόνο και οίδημα, με αποτέλεσμα να στενεύει κι άλλο ο χώρος στο παπούτσι και το πρόβλημα να διαιωνίζεται και να επιδεινώνεται.

Η έλλειψη χώρου για τα υπόλοιπα δάχτυλα προκαλεί την εφίππευση του δεύτερου δακτύλου επί του πρώτου με αποτέλεσμα γαμψοδακτυλία και «πτώση του μεταταρσίου». Η πτώση του μεταταρσίου προκαλεί επώδυνο κάλο στο πέλμα ενώ η τριβή του προέχοντος δεύτερου δακτύλου στο παπούτσι τον σχηματισμό κάλου στη ράχη του, με εντονότατο πόνο.

Ο περιορισμός του χώρου μεταξύ 2ου –3ου και 3ου – 4ου μεταταρσίου συχνά προκαλεί ερεθισμό των νεύρων ανάμεσά τους, με αποτέλεσμα φλεγμονή και πάχυνση των νεύρων αυτών (νεύρωμα του «Morton»). Στην περίπτωση αυτή ο πόνος είναι ιδιαίτερος («σαν καρφί») και συχνά έχει «κάψιμο» ή μούδιασμα στην περιοχή (νευραλγία).

Διαδερμική χειρουργική διόρθωση

Σε κάθε περίπτωση που η παραμόρφωση είναι χρόνια και επώδυνη ή ιδιαίτερα ακαλαίσθητη και τα συντηρητικά μέσα έχουν φτωχό αποτέλεσμα, τίθεται ένδειξη χειρουργικής διόρθωσης. Η φιλοσοφία της Διαδερμικής Χειρουργικής είναι η διόρθωση όλων των ανωτέρω παραμορφώσεων, αποφεύγοντας κάθε περιττό τραυματισμό φυσιολογικών ιστών, με σκοπό την απουσία μετεγχειρητικού πόνου, την άμεση κινητοποίηση και τη γρήγορη αποκατάσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ιδιαίτερου χειρουργικού εξοπλισμού και, φυσικά, με κατάλληλη εμπειρία στο αντικείμενο, ενώ η ατραυματική σχεδόν χειρουργική και η άμεση κινητοποίηση των ασθενών έχουν καταστήσει την τεχνική αυτή ιδιαίτερα δημοφιλή τα τελευταία χρόνια.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Διαδερμικής Χειρουργικής;

• Περιορισμένη τοπική αναισθησία.
• Τομές 2-3 χιλιοστών (αποφυγή σημαντικής ουλής).
• Αποφυγή χρήσης «ξένων» υλικών (βίδες, πλάκες, σύρματα).
• Ελαχιστοποίηση μετεγχειρητικού πόνου (σχεδόν ατραυματική τεχνική).
• Απουσία νοσηλείας (ο ασθενής επιστρέφει άμεσα στο σπίτι του).
• Άμεση κινητοποίηση (ο ασθενής περπατάει άμεσα, φορώντας μια παντόφλα).
• Καμία παρενόχληση της αγγείωσης (ενδείκνυται για τους ηλικιωμένους, τους διαβητικούς και τους ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα).

Ποιες παθήσεις – παραμορφώσεις αντιμετωπίζονται;

• Βλαισός δάκτυλος - εξόστωση πρώτου μεταταρσίου («κότσι»).
• Οστεοαρθρίτιδα 1ης Μεταταρσοφαλαγγικής (μεγάλου δακτύλου).
• Μηχανική μεταταρσαλγία («πτώση μεταταρσίων»).
• Γαμψοδακτυλία και Σφυροδακτυλία των μικρών δακτύλων.
• Εξόστωση πέμπτου μεταταρσίου.
• Νεύρωμα του Morton.
• Δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος.
• «Άκανθα» πτέρνας.
• Σύνδρομο Haglund.