Μικροχειρουργική: Η εξειδικευμένη μέθοδος αντιμετώπισης των κακώσεων και παθήσεων του χεριού και άνω άκρου

Dr Ζωή Χ. Νταϊλιάνα
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Καθηγήτρια Ορθοπαιδικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Διευθύντρια Κλινικής Χειρουργικής Χεριού- Άνω Άκρου & Μικροχειρουργικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Η μικροχειρουργική είναι μια τεχνική η οποία εφαρμόζεται σε πολλές χειρουργικές ειδικότητες και κατά κύριο λόγο στη χειρουργική του χεριού και του άνω άκρου και βασίζεται στη χρήση μεγέθυνσης -με μεγεθυντικά γυαλιά ή χειρουργικό μικροσκόπιο- για την αποκατάσταση πολύ μικρών δομών. Εξίσου απαραίτητα με το μικροσκόπιο είναι τα εξειδικευμένα εργαλεία μικροχειρουργικής, όπως και τα πολύ λεπτά ράμματα.

Iστορία

Η ανάπτυξη της μικροχειρουργικής ξεκίνησε στα μέσα του 16ου αιώνα από χειρουργούς των αγγείων, ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα χρησιμοποιήθηκε το μικροσκόπιο για ΩΡΛ και οφθαλμολογικές επεμβάσεις.

Μετά το 1960 γίνονται σημαντικά βήματα στον τομέα της επανορθωτικής χειρουργικής και της ορθοπαιδικής και το 1965 επιτυγχάνεται η επανασυγκόλληση πλήρως ακρωτηριασμένου αντίχειρα.

Πεδία εφαρμογής της Mικροχειρουργικής στην Oρθοπαιδική και τη Xειρουργική Χεριού-Άνω άκρου

1.Παθήσεις και Συγγενείς Ανωμαλίες του Χεριού

Για τις περισσότερες παθήσεις του χεριού στους ενήλικες (όγκοι, γάγγλια, τενοντίτιδες, αρθρίτιδες, σύνδρομα εγκλωβισμού νεύρων) και κυρίως για τις συγγενείς ανωμαλίες του χεριού στα παιδιά (συνδακτυλία, πολυδακτυλία, υποπλασία ή απουσία αντίχειρα, φωκομέλεια κ.ά.), οι οποίες αντιμετωπίζονται χειρουργικά στη βρεφική και νηπιακή ηλικία, είναι απαραίτητη η χρήση μικροσκοπίου/μεγεθυντικών γυαλιών για την αναγνώριση και αποκατάσταση των ιδιαίτερα ευαίσθητων δομών του χεριού και για την εξασφάλιση του βέλτιστου λειτουργικού και αισθητικού αποτελέσματος.

2.Νεύρα: Σύνδρομα Εγκλωβισμού & Τραυματικές Κακώσεις

Τόσο στα σύνδρομα εγκλωβισμού των περιφερικών νεύρων, όπως το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα και η ωλένια νευρίτιδα του αγκώνα, τα οποία είναι ιδιαίτερα συχνά, όσο και στην αποκατάσταση τραυματικών βλαβών των περιφερικών νεύρων και του βραχιονίου πλέγματος στη βρεφική ηλικία (νεογνική παράλυση βραχιονίου πλέγματος-μαιευτική παράλυση) ή μετά από ατυχήματα, είναι απαραίτητη η χρήση της μικροχειρουργικής για την αναγνώριση των κύριων νευρικών δομών και των κλάδων τους, την παρασκευή και την αποκατάστασή τους.

3.Τραύμα του Χεριού και Ακρωτηριαστικές Κακώσεις των Άκρων

Τα τραύματα του χεριού και οι ακρωτηριασμοί είναι συχνά επακόλουθα εργατικών και τροχαίων ατυχημάτων, αλλά και ατυχημάτων στο σπίτι. Τόσο τα φαινομενικά απλά τραύματα του χεριού, που συχνά υποκρύπτουν διατομές τενόντων, αγγείων και νεύρων, όσο και οι εξαιρετικά βαριές κακώσεις, όπως οι συνθλίψεις και οι ακρωτηριασμοί, καθιστούν απαραίτητη τη χρήση της μικροχειρουργικής για τη διάσωση του μέλους και τη διατήρηση της λειτουργικότητάς του. Στις περιπτώσεις ακρωτηριασμών, οι μικροχειρουργικές επεμβάσεις διακρίνονται σε άμεσες επεμβάσεις για τη διάσωση του μέλους και σε δευτερογενείς επεμβάσεις για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας.

Επεμβάσεις αποκατάστασης του χεριού και των άκρων με τη χρήση της μικροχειρουργικής

1. Τραύμα του Χεριού και Ακρωτηριαστικές Κακώσεις των ΄Ακρων

• Επαναιμάτωση δακτύλων με αποκατάσταση δακτυλικών αρτηριών.
• Επανασυγκόλληση ακρωτηριασμένων δακτύλων και μελών.
• Κάλυψη ιστικών ελλειμμάτων με δερματικούς ή μυϊκούς κρημνούς.
• Αποκατάσταση οστικών ελλειμμάτων (μετά από τραυματισμό ή λοιμώξεις) με αγγειούμενα οστικά μοσχεύματα (περόνης ή λαγονίου), απλά ή σε συνδυασμό με τμήμα μυός ή δέρματος.
• Μεταφορά δακτύλων του ποδιού για την αποκατάσταση απώλειας του αντίχειρα ή δακτύλων του χεριού.
• Μεταφορά άρθρωσης δακτύλου του ποδιού για την αποκατάσταση της κινητικότητας δακτύλου του χεριού.

2. Νεύρα και βραχιόνιο πλέγμα

• Απελευθέρωση και νευρόλυση περιφερικών νεύρων σε σύνδρομα πίεσης νεύρων (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, εγκλωβισμός ωλενίου νεύρου στον αγκώνα κ.ά.)
• Αποκατάσταση περιφερικών νεύρων με νευρικά μοσχεύματα και σωλήνες – αγωγούς.
• Αποκατάσταση του βραχιονίου πλέγματος με τη χρήση νευρικών μοσχευμάτων.
• Νευρομεταφορές.
• Μεταφορά λειτουργικών μυϊκών κρημνών, δηλαδή μεταφορά μυών από το κάτω άκρο, των οποίων τα αγγεία και το κινητικό νεύρο συρράπτονται με τα αντίστοιχα αγγεία/νεύρα του άνω άκρου, ώστε ο μυς να αποκτήσει λειτουργία στη νέα ανατομική του θέση.

3. Συγγενείς Ανωμαλίες, Ογκολογία, Οστεονέκρωση

• Διαχωρισμός δακτύλων χεριού και ποδιού σε συvδακτυλία στα βρέφη.
• Αφαίρεση υπεράριθμων δακτύλων και αποκατάσταση λειτουργικότητας σε πολυδακτυλία στα βρέφη.
• Αποκατάσταση υποπλαστικού αντίχειρα στα παιδιά.
• Κάλυψη ιστικών ελλειμμάτων που προκύπτουν από αφαίρεση όγκων με δερματικούς ή μυϊκούς κρημνούς.
• Αγγειούμενα οστικά μοσχεύματα για αποκατάσταση οστικών ελλειμμάτων μετά από αφαίρεση όγκων.
• Αγγειούμενα οστικά μοσχεύματα για την αντιμετώπιση της οστεονέκρωσης (άσηπτη νέκρωση) της μηριαίας κεφαλής.

Η Κλινική Χειρουργικής Χεριού-Άνω Άκρου & Μικροχειρουργικής του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας είναι πιστοποιημένη από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εταιρειών Χειρουργικής Χεριού (FESSH). Με τη χρήση της μικροχειρουργικής αντιμετωπίζουν συνολικά το Τραύμα του Χεριού και Άνω Άκρου (κατάγματα, διατομές τενόντων, τραυματισμοί περιφερικών νεύρων, ακρωτηριασμοί), καθώς και τις παθήσεις (σύνδρομα εγκλωβισμού τενόντων και νεύρων, όγκοι, γάγγλια) και συγγενείς ανωμαλίες του χεριού (συνδακτυλία, πολυδακτυλία, υποπλασία ή απουσία αντίχειρα, κ.ά.).