Κύστεις του μαστού

Dr Ευάγγελος Αθανασίου
Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Χειρουργική Ομάδα Μαστού ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Η κύστη είναι μία συλλογή υγρού μέσα στο παρέγχυμα του μαστού που καταλήγει στην εμφάνιση ενός ψηλαφητού ογκιδίου. Οι περισσότερες από αυτές είναι μικροκύστεις που δεν ψηλαφώνται και ανευρίσκονται μόνο με το υπερηχογράφημα. Το 25% αυτών των κύστεων μεγεθύνεται και σχηματίζει μία ψηλαφητή μάζα. Εμφανίζονται στο 1/3 των γυναικών ηλικίας 35-50 ετών. Είναι καλοήθεις και ουδέποτε εξελίσσονται προς καρκίνωμα, με την επιφύλαξη της ύπαρξης συμπαγών στοιχείων εντός αυτής, οπότε σπανίως είναι δυνατόν να συνυπάρχει με την κύστη και καρκίνωμα. Αναπτύσσονται στην τελική μονάδα πόρου-λοβίου του μαστού. Μία κύστη δυνατόν να ανευρεθεί με την κλινική εξέταση ως κινητός όγκος ή με μαστογραφία. Πιό συχνά όμως αναδεικνύεται με το υπερηχογράφημα. Η μαστογραφική εικόνα δεν δύναται να διαχωρίσει μεταξύ μιας συμπαγούς και μιας κυστικής μάζας. Για το λόγο αυτόν ο θεράπων ιατρός σε αμφότερες τις περιπτώσεις σεναρίων θα πρέπει να παραπέμπει την ασθενή για υπερηχογράφημα. Η εξέταση αυτή είναι πολύ χρήσιμη στην διάκριση μεταξύ ενός συμπαγούς από ένα κυστικό στοιχείο. Η απλή κύστη εμφανίζει υποστρόγγυλο σχήμα με ομαλά όρια και ομοιογενές υγρό πλήρωσης. Αν υφίστανται διάφορετικά χαρακτηριστικά ή ένδείξεις συμπαγών στοιχείων τότε είναι αναγκαία η βιοψία συνήθως με κυτταρολογία με λεπτή βελόνα. Παρομοίως, αν μετά την παρακέντηση μιας κύστης παραμένουν υπολειμματικά συμπαγή στοιχεία –δηλαδή τα υποτιθέμενα κυστικά στοιχεία δεν εξαφανίζονται-η κυτταρολογική εξέταση ή βιοψία ιστού κρίνεται επίσης απαραίτητη.

Στο παρελθόν έχει επιχειρηθεί η ταξινόμηση των κύστεων από διάφορα συστήματα ταξινόμησης τα οποία δεν κρίθηκαν απαραιτήτως χρήσιμα από τους έμπειρους παθολογοανατόμους ή ακτινολόγους.

Το υγρό μιας απλής κύστης είναι δυνατόν να αποσταλεί προς κυτταρολογική εξέταση ή να απορριφθεί. Σε περίπτωση μιας κύστης που εμφανίζει μίγμα υγρών και συμπαγών στοιχείων στο υπερηχογράφημα θα χρειασθεί το υγρό παρακέντησης να εξεταστεί κυτταρολογικά.

Η αντιμετώπιση των κύστεων καταρχήν απαιτεί παρακέντηση με την οποία επιβεβαιώνεται το κυστικό της βλάβης και επί υποτροπής λαμβάνει χώρα επανέλεγχος. Αν διαπιστωθεί η ίδια εικόνα δυνατόν να επαναληφθεί η παρακέντηση και το υγρό της κύστης αποστέλεται προς κυτταρολογική εξέταση ή να τεθεί η ασθενής υπό παρακολούθηση χωρίς παρακέντηση. Επί ύπαρξης οιονδήποε υπόπτων στοιχείων δυνατόν να απαιτηθεί βιοψία και ιστολογική εξέταση προς αποκλεισμό κακοήθειας.

Συμπεραίνεται ότι η καλύτερη αντιμετώπιση μετά βεβαίως παρακέντηση που τελικά θα επιβεβαιώσει την κυστική φύση της βλάβης του μαστού, είναι η παρακολούθηση με κλινική εξέταση και πιθανόν υπερηχογράφημα