Η σημασία της αγκαλιάς για το παιδί

Το χάδι και η αγκαλιά σημαίνουν αποδοχή και αγάπη. Βοηθούν στην ανάπτυξη των παιδιών καθώς θρέφουν ταυτόχρονα το σώμα, τον εγκέφαλό τους και την ψυχή τους. Μια αγκαλιά 20 δευτερολέπτων μπορεί να βοηθήσει το παιδί να γίνει πιο έξυπνο, πιο υγιές, πιο ευτυχισμένο, πιο ανθεκτικό και να νιώσει πιο κοντά στον γονέα. Διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης του παιδιού και το διδάσκει και το ίδιο πώς να χτίζει στενές σχέσεις με τρυφερότητα και αγάπη. Το παιδί όταν δέχεται συχνά αγκαλιές, αποβάλλει από μέσα του την ανασφάλεια και τη θλίψη, παραμένει αισιόδοξο και αποβάλλει το φόβο και τις αρνητικές σκέψεις.

Η βιολογική μας ανάγκη για αγκαλιά

Η αγκαλιά μας λυτρώνει ψυχικά, γιατί μας δημιουργεί αίσθημα γαλήνης και ασφάλειας. Οι καθημερινές και σφιχτές αγκαλιές απελευθερώνουν στον οργανισμό μία ορμόνη, την ωκυτοκίνη, γνωστή και ως "ορμόνη της αγάπης". Η ωκυτοκίνη φαίνεται ότι έχει ευεργετική επίδραση στη λειτουργία και την ανάπτυξη του εγκεφάλου, σχετίζεται με τους κοινωνικούς δεσμούς και συντελεί στο να δημιουργηθούν σχέσεις αγάπης ανάμεσα στον γονιό και το παιδί. Επίσης, αυξάνει την αιμογλοβίνη στο αίμα με αποτέλεσμα την εξάλειψη του φόβου και τη μείωση των αρνητικών σκέψεων. Αντίθετα, η έλλειψη της ωκυτοκίνης σχετίζεται με πολλές ψυχικές και κοινωνικές δυσλειτουργίες, όπως ο αυτισμός, η σχιζοφρένεια κ.λπ.

Η αγκαλιά στη βρεφική ηλικία

Μία από τις πρωταρχικές ανάγκες του παιδιού, είναι η σωματική επαφή με τη μητέρα του. Ένα βρέφος έχει περάσει εννέα μήνες την κοιλιά της μητέρας του και η ανάγκη αυτή για επαφή συνεχίζεται και μετά τη γέννηση του. Η σφικτή και ζεστή αγκαλιά της μητέρας και του πατέρα επαναφέρει το παιδί σε αυτό το γνωστό και ασφαλές περιβάλλον, στο οποίο «κατοικούσε» τους πρώτους μήνες της ύπαρξής του. Η αγκαλιά ανακουφίζει τους πόνους, σωματικούς και ψυχικούς και, ευρύτερα, βοηθάει στο να τεθούν ισχυρά θεμέλια για την ανάπτυξη της αίσθησης ασφάλειας, προστασίας και φροντίδας.

Σύμφωνα με έρευνες, τα βρέφη που έχουν συχνή σωματική επαφή με τους γονείς τους, αυξάνουν γρηγορότερα το βάρος τους, έχουν υψηλότερη νοητική ανάπτυξη και αναπτύσσουν γρηγορότερα κινητικές δεξιότητες. Η ψυχανάλυση λέει κάτι πολύ απλό αλλά πολύ σημαντικό: «ένα βρέφος χρειάζεται μεγάλες ποσότητες αγάπης για να επιβιώσει».

Η αγκαλιά στην παιδική ηλικία

Η αγκαλιά παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και στη μετέπειτα ανάπτυξη του παιδιού, καθώς:

• Αναπτύσσει το αίσθημα του “ανήκειν” σε μια ομάδα ανθρώπων που το αγαπούν
• Δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς και συντείνει στην ανάπτυξη θετικών συναισθημάτων
• Μειώνει το αίσθημα του φόβου και της μοναξιάς
• Λειτουργεί αγχολυτικά σε περιόδους έντονου στρες
• Ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση του παιδιού
• Βοηθάει στη νοητική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς επίσης στη ψυχική και σωματική του υγεία
• Βελτιώνει και θωρακίζει το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού
• Αναπτύσσει, τέλος, στο παιδί την ανάγκη της προσφοράς και της συμμετοχής, γεγονός το οποίο βοηθάει στη δημιουργία υγιών διαπροσωπικών σχέσεων

Η αγκαλιά είναι αλληλεπίδραση

Σε διάφορες φάσεις της ανάπτυξής του, το παιδί χρειάζεται να αποστασιοποιηθεί σωματικά από τον γονιό του προσπαθώντας να δημιουργήσει την δική του ταυτότητα. Συνεχίζει βέβαια να έχει ανάγκη από αγκαλιές, αλλά και από αυτενέργεια, και θα πρέπει να δώσουμε χώρο και χρόνο για να εκφράσει το ίδιο αυτή την ανάγκη. Μπορεί επίσης στην προεφηβική και την εφηβική ηλικία το παιδί να αποφεύγει με επιμονή τις αγκαλιές, γεγονός που σχετίζεται με το φύλο του ή την εικόνα που θέλει να προβάλλει το παιδί στους συνομήλικούς του.

Σ΄ αυτές τις περιπτώσεις μπορούμε να επιδιώξουμε την επικοινωνία με διαφορετικό τρόπο. Δεν χρειάζεται να πιέζουμε τα παιδιά για αγκαλιές αλλά να είμαστε εκεί όταν τις ζητήσουν αυτά.

Δεν υπάρχει όριο στην ηλικία των ανθρώπων για αγκαλιές. Έχουμε ανάγκη την αγκαλιά όταν είμαστε βρέφη, νήπια, μεγαλύτερα παιδιά, έφηβοι αλλά και ενήλικες. Έρευνες έχουν δείξει ότι το ανθρώπινο άγγιγμα αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης αφού έχει ευεργετική επίδραση στο σώμα, το μυαλό και την ψυχή. Όπως αναφέρει και η γνωστή οικογενειακή θεραπεύτρια, Virginia Satir: «Χρειαζόμαστε 4 αγκαλιές την ημέρα για να επιβιώσουμε, 8 αγκαλιές την ημέρα για συντηρηθούμε και 12 για να αναπτυχθούμε».