Αποφρακτική Άπνοια Ύπνου: Συμπτώματα, Μύθοι και Σύγχρονη Αντιμετώπιση
Τι είναι η άπνοια και η υπόπνοια;
- Άπνοια: είναι η πλήρης διακοπή της ροής του αέρα για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα.
- Υπόπνοια: είναι η μερική μείωση της ροής του αέρα (≥30%) διάρκειας τουλάχιστον 10 δευτερολέπτων, συνοδευόμενη από μείωση του κορεσμού οξυγόνου ή αφύπνιση στον ύπνο.
Ο Δείκτης Άπνοιας-Υπόπνοιας (AHI) μετρά τον αριθμό αυτών των επεισοδίων ανά ώρα ύπνου και είναι πολύ σημαντικός καθώς μας βοηθά να κατηγοριοποιήσουμε τη βαρύτητα της νόσου.
Συμπτωματολογία
Το ροχαλητό αποτελεί ένα από τα κύρια συμπτώματα της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Χαρακτηριστικό επίσης σύμπτωμα είναι η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν νυχτερινές αφυπνίσεις, νυχτερινή εφίδρωση, ανώμαλη κινητική δραστηριότητα κατά τον ύπνο, ενούρηση, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, πρωινούς πονοκεφάλους, θωρακικό πόνο, μειωμένη λίμπιντο, ανικανότητα, απώλεια μνήμης και συγκέντρωσης, καθώς και κατάθλιψη.
Επιδημιολογία
Η αποφρακτική άπνοια στον ύπνο είναι η πιο συχνή διαταραχή της αναπνοής κατά τον ύπνο, με έως και 1 δισεκατομμύριο άνδρες και γυναίκες ηλικίας 30-69 ετών παγκοσμίως να πάσχουν από μέτρια έως σοβαρή μορφή.
Θεραπεία και διαχείριση
Η βασική θεραπεία της αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο είναι η θετική πίεση αεραγωγών (PAP), κυρίως μέσω της συσκευής CPAP, η οποία διατηρεί τους αεραγωγούς ανοικτούς κατά τον ύπνο. Επιπλέον, η απώλεια βάρους με αλλαγές στον τρόπο ζωής (δίαιτα με θερμιδικό έλλειμμα, αυξημένη σωματική δραστηριότητα) βελτιώνει τα συμπτώματα. Η μεσογειακή διατροφή έχει σημαντική αξία όπως και η αποφυγή αλκοόλ, οπιοειδών και ηρεμιστικών.
Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο είναι μια συχνή διαταραχή αλλά με πολλούς μύθους γύρω από το θέμα. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν μερικούς από τους πιο κοινούς.
Συχνοί μύθοι
Μύθος 1: Όλοι όσοι ροχαλίζουν έχουν αποφρακτική υπνική άπνοια
Το ροχαλητό είναι κοινό σύμπτωμα, όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κάποιος πάσχει από υπνική άπνοια. Αν και έχει υψηλή ευαισθησία ως ένδειξη, δεν είναι ειδικό εύρημα για τη διάγνωση της αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο.
Μύθος 2: Η αποφρακτική υπνική άπνοια εμφανίζεται μόνο σε υπέρβαρους
Παρά το γεγονός ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο, περίπου το ένα τρίτο των ασθενών με αποφρακτική άπνοια στον ύπνο δεν είναι υπέρβαροι. Άλλοι παράγοντες όπως ανατομικά χαρακτηριστικά, γενετική προδιάθεση και κάπνισμα παίζουν σημαντικό ρόλο. Σε μη παχύσαρκους ασθενείς, επιπλέον μη ανατομικοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση της νόσου.
Μύθος 3: Η αποφρακτική υπνική άπνοια δεν είναι σοβαρό πρόβλημα
Η υπνική άπνοια προκαλεί αυξημένη υπνηλία και κόπωση, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο τροχαίων και εργατικών ατυχημάτων. Επιπλέον, συνδέεται με σοβαρές παθήσεις όπως υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και ακόμη και νόσο Alzheimer. Η σωστή αντιμετώπιση της διαταραχής μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους και καλύτερη ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη.
Μύθος 4: Η αποφρακτική υπνική άπνοια εμφανίζεται μόνο στους άνδρες
Η νόσος είναι πιο συχνή στους άνδρες, αλλά έως και το 50% των γυναικών ηλικίας 20-70 ετών μπορεί να πάσχουν από αποφρακτική άπνοια στον ύπνο. Η διαγνωστική αναλογία άνδρες προς γυναίκες είναι 9:1, κάτι που δείχνει πως συχνά η υπνική άπνοια δεν γίνεται αντιληπτή στις γυναίκες.
Συμπέρασμα
Η αποφρακτική άπνοια στον ύπνο είναι μια σοβαρή αλλά αντιμετωπίσιμη νόσος. Η σωστή διάγνωση, η συμμόρφωση στη θεραπεία και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής και να μειώσουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.
Ευάγγελος Ε. Αδαμόπουλος, Παθολόγος, Διευθυντής Ά Παθολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Θεσσαλίας