Αποκατάσταση Ογκολογικού Ασθενή

Ευθυμιος Ι.Κουλούλας, MD,PhD
Φυσίατρος, SFEBPRM, - Αλγολόγος, EDPM
Επιστημονικά Υπεύθυνος, Τμήματος Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

 

Ο καρκίνος και η θεραπεία του μπορούν να προκαλέσουν σημαντικά φυσικά και γνωσιακά προβλήματα στους ασθενείς, τόσο σε αυτούς με ενεργή την νόσο όσο κι σε αυτούς που δεν έχουν λάβει θεραπεία για χρόνια. Τα προβλήματα αυτά συμπεριλαμβάνουν πόνο, μυική αδυναμία, κόπωση, θόλωση της σκέψης, διαταραχές στην βάδιση, αδυναμία επιστροφής στην εργασία και πολλά άλλα.

Παγκοσμίως όλα τα οργανωμένα Ογκολογικά Κέντρα προσφέρουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες αποκατάστασης σε ασθενείς με ιστορικό καρκίνου με στόχο να διατηρήσουν και να αποκαταστήσουν την ποιότητα ζωής, την λειτουργικότητα και το συνολικό ευ ζην τους.

Τι είναι η Ογκολογική Αποκατάσταση;

Η Ογκολογική Αποκατάσταση είναι μία ομαδική, πολυεπιστημονική ολοκληρωμένη εξατομικευμένη προσέγγιση προσφοράς βοήθειας στους ασθενείς με καρκίνο, με στόχο να αποκτήσουν ξανά έλεγχο στην ζωή τους πριν, κατά και μετά την ογκολογική θεραπεία. Η ενεργή συμμετοχή του ασθενή και της οικογένειας του είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή έκβαση. Οι υπηρεσίες προσφέρονται στο τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης το οποίο είναι αναπόσπαστο μέρος του Ογκολογικού Κέντρου. Η ομάδα αποκατάστασης, τυπικά, διευθύνεται από τον ιατρό αποκατάστασης, ο οποίος ονομάζεται φυσίατρος, και είναι υπεύθυνος για την λήψη του ιστορικού καθώς και την κλινική εξέταση και λειτουργική αξιολόγηση του ασθενή. Η ομάδα περιλαμβάνει κατά περίπτωση και ιατρούς συνεργάτες άλλων ειδικοτήτων.

Μέλη της ομάδας Αποκατάστασης

Φυσίατρος (Ιατρός πιστοποιημένος με την ιατρική ειδικότητα της Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης)
Ογκολόγος, Παθολόγος και ιατροί συνεργάτες λοιπών ειδικοτήτων
Φυσικοθεραπευτής (βοηθά στην μυική ενδυνάμωση, ευκαμψία, αντοχή, κινητικότητα και διαχείριση λεμφοιδήματος)
Εργοθεραπευτής (βοηθά στην ανάκτηση των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής όπως ένδυση, μπάνιο, υγιεινή,δεξιότητες άνω άκρου)
Λoγοθεραπευτής (βοηθά στην κατανόηση ή έκφραση του λόγου και στις διαταραχές κατάποσης)
Κλινικός Ψυχολόγος (βοηθά στην συμβουλευτική για την διαχείριση γνωσιακών και συναισθηματικών διαταραχών)
Ορθοτικός/Προσθετικός (βοηθά στην εφαρμογή ναρθήκων/προσθέσεων)
Κοινωνικός Λειτουργός (βοηθά ως συνδετικός κρίκος μεταξύ οικογενείας, ασθενούς κι της ομάδας αποκατάστασης)
Σύμβουλος επαγγελματικής αποκατάστασης (βοηθά στην επιστροφή στην εργασία)
Θεραπευτής αναψυχής (βοηθά στην εκμάθηση κι εκτέλεση δραστηριοτήτων αναψυχής όπως μαγειρική, ζωγραφική, κηπουρική)
Διαιτολόγος (βοηθά στην συμβουλευτική για σωστή διατροφή, με στόχο την απόκτηση ή απώλεια σωματικού βάρους) Νοσηλευτές (βοηθούν στην νοσηλευτική υποστήριξη του ασθενή)

Προβλήματα – επιπλοκές που μπορεί να βοηθήσει η αποκατάσταση ;

Οι στόχοι της ογκολογικής αποκατάστασης δεν περιορίζονται μόνο στην διαχείριση του άλγους (καρκινικός πόνος), αλλά και στην υποστήριξη του πνευματικού, γνωσιακού, συναισθηματικού και κοινωνικού πόνου καθώς και άλλων συμπτωμάτων.

Αντιμετωπίζονται:
Πόνος στις αρθρώσεις
Οσφυικός πόνος
Αυχενικός πόνος
Μυική αδυναμία και άλγος στους μύες
Νευροπάθεια
Κόπωση
Ίνωση μετά από χημειοθεραπείες/ακτινοβολία
Λεμφοίδημα
Αποσυντονισμός της φυσικής κατάστασης
Δερματίτιδα μετά από ακτινοβολία
Γνωσιακά ελλείμματα («Χήμειο-εγκέφαλος)
Δυσλειτουργία εντέρου/κύστης
Κατάθλιψη και αγχώδη διαταραχή ένεκα απώλειας φυσικής ή γνωσιακής λειτουργίας
Διαταραχές σίτισης (στοματίτιδα, δυσκαμψία ανοίγματος σιαγόνας)
Και πολλά άλλα.

Εξαιτίας των λειτουργικών ελλειμμάτων οι ογκολογικοί ασθενείς υποφέρουν από εμμένoν συναισθηματικό και κοινωνικό στρες και μειωμένη ποιότητα ζωής. Η ποιότητα ζωής περικλείει τουλάχιστον τις τέσσερις διαστάσεις της φυσικής, συναισθηματικής της κοινωνικής και γνωσιακής λειτουργίας, η οποία δύναται να επηρεασθεί θετικά με την φυσική άσκηση. Η φυσική άσκηση φαίνεται να προλαμβάνει ή να μειώνει τις επιπλοκές της ακινησίας ή της απουσίας δραστηριότητας και μειώνει την κόπωση.

Διάρκεια Προγράμματος αποκατάστασης

Ένα προοδευτικό και εξελισσόμενο πρόγραμμα αποκατάστασης μπορεί να εμπλουτίζει την ποιότητα ζωής σε κάθε στιγμή στην διάρκεια του ταξιδιού με τον καρκίνο. Κάποιες από τις παρενέργειες είναι προσωρινές και εμφανίζονται κατά την ή αμέσως μετά την θεραπεία του καρκίνου. Στην περίπτωση αυτή οι υπηρεσίες αποκατάστασης είναι προσαρμοσμένες στις προσωρινές αυτές επιπλοκές. Σε άλλες περιπτώσεις, οι μεταγενέστερες επιπλοκές, μετά από χρόνια εμφανίζουν πόνο ή τροποποιούν την καθημερινή ζωή και τότε συστήνεται η εφαρμογή ενός προγράμματος αποκατάστασης.