Ο χρόνιος πόνος είναι νόσος και η ανακούφιση δικαίωμα

Γεωργία Σταματίου
τ. Επίκουρη Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας
Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Συντονίστρια Αναισθησιολογικού
Τμήματος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

 

ο πόνος είναι βιωματικός, συμπορεύεται με την ανθρώπινη ύπαρξη και εκ πρώτης όψεως δεν απαιτούνται επεξηγήσεις, φαίνεται να αποτελεί ένα πολύπλοκο βιολογικό φαινόμενο με ψυχοσωματικές εκφράσεις που δύσκολα ορίζεται μετράται και θεραπεύεται.

Η ιστορία συμβάλλει στην κατανόηση της έννοιας του πόνου μέσω των αρχαιοελληνικών κλασικών κειμένων των Ησιόδου, Ομήρου και Ιπποκράτη από όπου μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία της αιώνιας διαμάχης του ανθρώπου με τον πόνο, καθώς και θεραπευτικές τεχνικές, που στηρίζονται στα στοιχεία του περιβάλλοντος όπως το χώμα, ο πηλός, τα βότανα, ο καιρός, τα άστρα. Η λέξη πόνος στην αρχαιότητα σήμαινε μόχθο, δηλαδή κοπιαστική εργασία, ενώ η λέξη πήμα, πάθημα ή συμφορά (πήμα θεός Δαναοίσι κυλίνδει: ο θεός φέρνει πόνο στους Δαναούς - ΙΛ 688).

Σε αντίθεση, η λέξη οδύνη εκφράζει έναν οξύ σωματικό εντοπισμένο πόνο, ενώ ως άλγος χαρακτηρίζεται ο συνεχής και επαναλαμβανόμενος πόνος που εξαπλώνεται σε όλο το σώμα. Για πρώτη φορά, στην εποχή του Ιπποκράτη, συνδέεται άμεσα ο όρος πόνος με την έννοια της νόσου και του τραύματος, όπου διερευνάται η αιτία και δίνεται πρόγνωση.

Είναι αντιληπτό ότι η πλούσια ελληνική γλώσσα στην προσπάθεια να αποσαφηνίσει και να ελαχιστοποιήσει το υποκειμενικό, στο πέρασμα των αιώνων προσδίδει εξειδικευμένο ιατρικό λόγο με στόχο να κωδικοποιήσει και να ορίσει πραγματικά τι είναι ο πόνος.

Η έννοια πόνος σχετίζεται με το ομηρικό ρήμα πένομαι (μοχθώ) και τη λατινική poena (ποινή), αντανακλώντας

Η εννοιολογία του πόνου δεν είναι ξεκάθαρη, επειδή επηρεάζεται από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες, οι οποίοι έχουν αυστηρά εξατομικευμένο χαρακτήρα και ποικίλλει ανάλογα με την πλευρά από την οποία μελετάται και προσεγγίζεται.