Βιοψία φρουρού λεμφαδένα

Θεοδώρα Αγγελοπούλου
Πυρηνικός Ιατρός
Συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

 

Τα τελευταία χρόνια, η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στη Χειρουργική Ογκολογία. Ο φρουρός λεμφαδένας είναι ο πρώτος λεμφαδένας της μασχαλιαίας χώρας ο οποίος δέχεται πρώτος όλα τα κύτταρα από το μαστό. Άρα και τα καρκινικά κύτταρα στις περιπτώσεις κακοηθών όγκων μαστού περνούν πάντα και φιλτράρονται σ'αυτόν τον πρώτο λεμφαδένα.

Οι λεμφαδένες της μασχάλης, στον καρκίνο του μαστού, αφαιρούνται με σκοπό να δούμε αν ο όγκος έχει ξεφύγει από το μαστό προκαλώντας λεμφαδενική μετάσταση, πράγμα που αλλάζει τη σταδιοποίηση, τη θεραπευτική στρατηγική και τελικά την πρόγνωση.

Παλιά τους αφαιρούσαμε πάντα όλους τους λεμφαδένες, γιατί δεν μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε αν είχαν ή όχι μετάσταση, ενώ σήμερα αυτό γίνεται μόνο στα νοσοκομεία που δεν έχουν την υλικοτεχνική υποδομή για βιοψία φρουρών λεμφαδένων.

Η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα είναι μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος που μας επιτρέπει να μάθουμε εάν υπάρχει έστω και μία μικρή μετάσταση στην μασχάλη και να γίνει σταδιοποίηση του καρκίνου χωρίς να απαιτείται λεμφαδενικός καθαρισμός. Η μέθοδος αυτή εγκαινιάστηκε το 1990 στην Αμερική και σήμερα αποτελεί μέθοδο ρουτίνας στις μονάδες μαστού σε ολόκληρο τον κόσμο.

Εάν ο λεμφαδένας φρουρός έχει μετάσταση από καρκινικά κύτταρα τότε θα πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά όλοι οι λεμφαδένες της μασχάλης. Εάν όμως δεν έχει υποστεί διήθηση τότε δεν χρειάζεται λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης, το χειρουργείο είναι μικρότερης έκτασης και η ανάρρωση και ποιότητα ζωής των ασθενών πολύ καλύτερη. Με αυτή τη μέθοδο η ασθενής μπορεί να γλιτώσει μία πολύ σοβαρή επέμβαση, η οποία πολλές φορές μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες, όπως ο σχηματισμός λεμφοιδήματος ή ακόμη και κάποιου είδους δυσλειτουργία του άνω άκρου. Η μέθοδος του λεμφαδένα φρουρού θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις ασθενείς οι οποίες κλινικά δεν έχουν ψηλαφητούς λεμφαδένες.

Πως ανιχνεύεται ο φρουρός λεμφαδένας;

Πριν από το χειρουργείο την ίδια ημέρα η ασθενής οδηγείται στο τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής. Εκεί γίνεται μία μικρή υποδόρια έγχυση ραδιοϊσοτόπου γύρω από τη θηλή του μαστού στον οποίο έχει εντοπιστεί ο καρκίνος. Σε 20 λεπτά το ραδιοϊσότοπο έχει οδηγηθεί στον λεμφαδένα φρουρό και χαρτογραφείται με γ-camera. Ο πυρηνικός ιατρός σημειώνει με μαρκαδόρο το σημείο στο δέρμα κάτω από το οποίο βρίσκεται ο λεμφαδένας φρουρός.

Στη συνέχεια η ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο και αμέσως μετά την αναισθησία γίνεται μία δεύτερη υποδόρια έγχυση στη θηλή με μπλέ χρωστική η οποία οδηγείται επίσης στο λεμφαδένα φρουρό. Με τη βοήθεια ενός μηχανήματος ραδιοανιχνευτή (Geiger) μέσα στην αίθουσα του χειρουργείου επιβεβαιώνουμε τη θέση του λεμφαδένα φρουρού και με μία μικρή τομή στο δέρμα τον βρίσκουμε και τον αφαιρούμε. Η μπλέ χρωστική μας βοηθάει οπτικά να τον βρούμε ευκολότερα αλλά και δίνει διπλή ασφάλεια στον εντοπισμό του.

Ο λεμφαδένας φρουρός αποστέλλεται για ταχεία βιοψία στο παθολογοανατομικό εργαστήριο. Εάν η ταχεία βιοψία αναδείξει μετάσταση τότε η επέμβαση ολοκληρώνεται με λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης. Εάν όμως στην ταχεία βιοψία δεν βρεθεί μετάσταση τότε το χειρουργείο που αφορά την μασχάλη τελειώνει εκεί.