Οδηγίες προστασίας του αναπνευστικού συστήματος από την έκθεση στον καπνό και τα αιωρούμενα σωματίδια

Σπύρο Καραγιάννη
Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος - Εντατικολόγος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας Επιμελητής της Α΄ Πνευμονολογικής Κλινικής του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Ο καπνός που παράγεται κατά την διάρκεια μιας δασικής πυρκαγιάς εξαιτίας της καύσης διαφόρων υλικών, αποτελείται από ένα μίγμα από διαφορετικά μεγέθη σωματιδίων, υδρατμών και αερίων, που συμπεριλαμβάνουν το μονοξείδιο του άνθρακα, το διοξείδιο του άνθρακα και τα οξείδια του αζώτου. Τα παραπάνω σωματίδια ανάλογα με το μέγεθος τους πιθανόν να διεισδύσουν στο κατώτερο αναπνευστικό σύστημα ή ακόμα και να περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος. Η υπερσυγκέντρωση των σωματιδίων στην ατμόσφαιρα ενδέχεται να επηρεάσει την υγεία των κατοίκων και των εργαζομένων τόσο των πληγέντων περιοχών όσο και περιοχών που γειτνιάζουν με το μέτωπο της φωτιάς, καθώς η μεταφορά τους ευνοείται ιδιαίτερα από τον άνεμο. Οι επιπτώσεις στην υγεία μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες ή ακόμα και μακροπρόθεσμες και να αφορούν τόσο σε καθ΄ όλα υγιή άτομα όσο και σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

Άτομα με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, άσθμα, πνευμονική ίνωση), χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες, τα παιδιά και οι καπνιστές βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο από τις επιπτώσεις του καπνού. Τα κύρια συμπτώματα που σχετίζονται με βραχυχρόνια έκθεση στον καπνό αφορούν στους οφθαλμούς και στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα και εκδηλώνονται με ερεθισμό των ματιών, ρινίτιδα και αίσθημα ξηρότητας στον φάρυγγα. Σε κάποια άτομα εμφανίζεται ξηρός και ερεθιστικός βήχας, συριγμός καθώς και δύσπνοια. Έαν εμφανισθούν συστηματικά συμπτώματα όπως ζάλη, ναυτία, αδυναμία και κεφαλαλγία θα πρέπει να διερευνηθεί άμεσα η πιθανότητα τοξικότητας από το μονοξείδιο του άνθρακα.

Για την αποφυγή των συνεπειών του καπνού από τις δασικές πυρκαγιές, η Α΄ Πνευμονολογική Κλινική του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας συνιστά τόσο στα υγιή άτομα όσο και στους ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα να ακολουθήσουν αυστηρά τις ακόλουθες οδηγίες:

• Πλήρη αποφυγή μετακινήσεων για τους ανθρώπους με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, τους ηλικιωμένους, τα παιδιά και τις εγκύους
• Παραμονή όσο το δυνατόν σε κλιματιζόμενους χώρους με κλειστά παράθυρα και πόρτες. Συστήνεται η χρήση κλιματισμού, ο οποίος να διαθέτει ανακύκλωση αέρα και καλά συντηρημένα φίλτρα
• Απαγορεύεται η μετακίνηση ατόμων με χρόνια αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα. Εφόσον κρίνεται απαραίτητη η μετακίνηση, πρέπει να γίνεται χρήση μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP2 ή 3) ή εναλλακτικά διπλής χειρουργικής μάσκας. Οι μετακινήσεις πρέπει να γίνονται σε ώρες χαμηλού θερμικού φορτίου (π.χ. βράδυ)
• Για τους ασθενείς με άσθμα και ΧΑΠ, παθήσεις που κατεξοχήν επιδεινώνονται από την περιβαλλοντική επιβάρυνση, απαιτείται η αυστηρή τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής κι επί οποιασδήποτε επιδείνωσης των συμπτωμάτων, η άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα πνευμονολόγο, με σκοπό την προσαρμογή της αγωγής