Φλεβικές Θρομβώσεις κάτω άκρων

Αντώνιος Βούζας
MD, MSc, Αγγειοχειρουργός, Επιστημονικός υπεύθυνος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Τι είναι φλεβική θρόμβωση;

Υπό φυσιολογικές συνθήκες το αίμα είναι σε συνεχή ροή εντός των αγγείων (αρτηρίες και φλέβες) του οργανισμού. Φλεβική θρόμβωση ονομάζεται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία το αίμα πήζει μέσα σε μία φλέβα. Έτσι διακόπτεται η κυκλοφορία και δημιουργείται στερεός θρόμβος εντός του κυκλοφορικού συστήματος, με πιθανές σοβαρές επιπλοκές ανάλογα με το σημείο που έγινε η θρόμβωση.

Πού εντοπίζεται;

Θρόμβωση μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε φλέβα. Ωστόσο η πλειονότητα των περιπτώσεων αφορά τις φλέβες των κάτω άκρων, σπανιότερα των άνω άκρων και ελάχιστα τις φλέβες εντός της κοιλίας.

Ποια τα αίτια και οι επιβαρυντικοί παράγοντες;

Τα αίτια είναι η αυξημένη πηκτικότητα του αίματος (κληρονομική ή επίκτητη), ο τραυματισμός του τοιχώματος μιας φλέβας και η αργή κυκλοφορία – λίμναση του αίματος κατά την επαναφορά από τα πόδια προς την καρδιά ενάντια στις δυνάμεις της βαρύτητας.

Επιβαρυντικοί – προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η παρατεταμένη ακινησία (χειρουργική επέμβαση, κάταγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, αεροπορικό ταξίδι), η εγκυμοσύνη και η λοχεία, η λήψη ορμονών υποκατάστασης και αντισυλληπτικών, ορισμένες κακοήθειες, το κάπνισμα και η παχυσαρκία. Επιπλέον αυξημένους κινδύνους διατρέχουν όσοι έχουν προηγούμενη θρόμβωση, επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό και όσοι παρουσιάζουν κιρσούς κάτω άκρων.

Πόσες μορφές φλεβικής θρόμβωσης υπάρχουν;

Πρακτικά δύο: η επιπολής θρομβοφλεβίτιδα και η εν τω βάθει φλεβο-θρόμβωση, που διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την εντόπιση, τα συμπτώματα, την αντιμετώπιση και κυρίως τις πιθανές επιπλοκές.

Ποια τα συμπτώματα της πάθησης;

Η επιπολής θρομβοφλεβίτιδα αφορά επιφανειακές φλέβες και εκδηλώνεται ως φλεγμονή: επώδυνη, ερυθρή, ζεστή σκληρία κάτω από την επιφάνεια του δέρματος, στην πορεία μιας φλέβας. Πολύ συχνά πρόκειται για ένα θρομβωμένο κιρσό των κάτω άκρων.

Η εν τω βάθει φλεβική εντοπίζεται σε μεγάλες φλέβες που βρίσκονται βαθιά μέσα στο πόδι, μεταξύ των μυών. Τα τυπικά συμπτώματα είναι πόνος, δυσχέρεια βάδισης, αίσθημα βάρους και καύσου, οίδημα και πιθανώς δεκατική πυρετική κίνηση. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται κατά την παρατεταμένη ορθοστασία και υποχωρούν με την κατάκλιση. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις που η θρόμβωση είναι ασυμπτωματική.

Ποιες οι πιθανές επιπλοκές;

Οξεία επιπλοκή είναι η πνευμονική εμβολή. Αυτή συμβαίνει αν τμήμα του θρόμβου αποσπαστεί από την θέση του και μέσω του δικτύου των φλεβών καταλήξει στον πνεύμονα. Εκεί, αποφράσσονται τα αγγεία των πνευμόνων και δεν αιματώνονται φυσιολογικά. Είναι μια απειλητική για τη ζωή επιπλοκή που συνοδεύεται από υψηλή θνησιμότητα (30% χωρίς κατάλληλη θεραπεία).

Η επιπολής θρομβοφλεβίτιδα σπανίως οδηγεί σε πνευμονική εμβολή. Ωστόσο αν η θρόμβωση εντοπίζεται πλησίον του εν τω βάθει δικτύου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επέκτασης του θρόμβου και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική εμβολή.

Μακροπρόθεσμη επιπλοκή είναι η καταστροφή των βαλβίδων των φλεβών, η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια και το μεταθρομβωτικό σύνδρομο. Το αποτέλεσμα είναι χρόνιο οίδημα, πόνος, αίσθημα κόπωσης, κιρσοί, αλλοιώσεις του δέρματος (μελάχρωση) και φλεβικά έλκη. Ωστόσο όλες αυτές οι επιπλοκές μπορούν να περιοριστούν με την κατάλληλη θεραπεία.

Πως τίθεται η διάγνωση;

Με εξέταση αίματος: στις περισσότερες περιπτώσεις αυξημένες τιμές D- Dimer

Υπέρηχο φλεβών (Triplex): Μια εξέταση απλή και ανώδυνη για τη διάγνωση της νόσου, την εντόπιση και επέκταση του θρόμβου. Επιπλέον εύκολα επαναλήψιμη, ώστε να ελέγχεται η πορεία της νόσου και η αποτελεσματικό-τητα της θεραπείας.

Αξονική ή Μαγνητική φλεβογραφία: η χρησιμότητα τους περιορίζεται κυρίως σε θρομβώσεις σε φλέβες εντός της κοιλίας.

Ποια η θεραπεία;

Αντιπηκτικά φάρμακα που σταματούν την επέκταση του θρόμβου και προστατεύουν από πνευμονική εμβολή. Τα φάρμακα αυτά δεν μπορούν να διαλύσουν τον θρόμβο, αλλά τον σταθεροποιούν και μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα δημιουργίας νέων θρόμβων.

Ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης για την πρόληψη του μετα-θρομβωτικού συνδρόμου

Σε περίπτωση εν τω βαθει φλεβοθρόμβωσης κατάκλιση και ανάρροπη θέση του σκέλους κατά τις πρώτες ημέρες και εν συνεχεία σταδιακή κινητοποίηση.

Σε περίπτωση επιπολής θρομβοφλεβιτιδας χειρουργική αντιμετώπιση σε 2ο χρόνο.