Οδηγίες για πάσχοντες από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
Ιωάννα Παναγιώτου, Γαστρεντερολόγος
Διευθύντρια Γαστρεντερολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων
Ενημερώσεις σχετικά με τον COVID-19 και την ΙΦΝΕ
Πότε πρέπει να μένετε στο σπίτι όταν πρόκειται για εργασιακές, σχολικές και κοινωνικές υποχρεώσεις;
Όλοι όσοι πάσχουν από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου γνωρίζουν τις δυσκολίες της απόφασης να μείνουν σπίτι απέχοντας από την εργασία ή το σχολείο, καθώς και την δυσκολία να ακυρώσουν σχέδια για σινεμά ή φαγητό εκτός σπιτιού λόγω συμπτωμάτων κάποιας ΙΦΝΕ. Λόγω της εξάπλωσης του κορωνοϊού (COVID-19), η λήψη αποφάσεων από τους πάσχοντες για την καθημερινότητά τους έχει γίνει ακόμα πιο δύσκολη.
Λήψη πληροφοριών από αξιόπιστες πηγές
Η καλύτερη πηγή πληροφόρησης είναι το CDC (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ), καθώς και ο ιστότοπος του Υπουργείου Υγείας. Τα μέσα ενημέρωσης παρέχουν γενικές πληροφορίες, αλλά όχι ειδικές οδηγίες για την κοινότητά σας. Στο πλαίσιο λήψης αποφάσεων από εσάς και την οικογένειά σας, επισκεφτείτε τον ιστότοπο του Υπουργείου Υγείας της χώρας σας για να δείτε ειδικές οδηγίες. Τα Υπουργεία Υγείας κάθε χώρας, ειδικά όπου σημειώνονται αρκετά κρούσματα κορωνοϊού, παρέχουν οδηγίες αναφορικά με κατά τόπους κινδύνους και προφυλάξεις που αφορούν ειδικά όσα άτομα ζουν και εργάζονται στην κοινότητα. Μάλιστα, τα Υπουργεία Υγείας ορισμένων χωρών ενδέχεται να παρέχουν ειδοποιήσεις στις οποίες μπορείτε να εγγραφείτε για να είστε πάντα ενήμεροι για τυχόν νέες πληροφορίες σχετικά με την περιοχή σας.
Ομάδες υψηλότερου κινδύνου
Οι πληροφορίες που είναι γνωστές μέχρι στιγμής για τον COVID-19 βασίζονται σε αναφορές περιστατικών στη Γουχάν της Κίνας και μαθαίνουμε περισσότερα καθώς ο ιός εξαπλώνεται και σε άλλες χώρες. Με βάση τα αναφερθέντα περιστατικά, γνωρίζουμε ότι ενδέχεται κάποια άτομα να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Στα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλότερου κινδύνου όπως ορίζονται από το CDC συνιστάται να λαμβάνουν επιπλέον μέτρα προφύλαξης. Σε πολλές κοινότητες όπου σημειώνονται αρκετά κρούσματα, τα σχετικά Υπουργεία Υγείας συνιστούν στα άτομα ευπαθέστερων ομάδων να παραμένουν στο σπίτι και να αποφεύγουν τις δημόσιες συναθροίσεις. Οι ειδικές συστάσεις είναι οι εξής:
- Ενήλικες άνω των 60 ετών, κυρίως άνδρες
- Άτομα με υποκείμενα νοσήματα όπως καρδιακές παθήσεις, πνευμονικές παθήσεις (συμπεριλαμβανομένου του άσθματος), διαβήτη, χρόνια νευροπάθεια, χρόνια πάθηση του ήπατος, ενδοκρινολογικές και μεταβολικές διαταραχές, νευρολογικές και νευροαναπτυξιακές παθήσεις
- Εγκυμονούσες ή γυναίκες που κυοφόρησαν πρόσφατα
- Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
* Τα άτομα με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα - βλ. παρακάτω ενότητα
Από τις 11/03/2020, το CDC συνιστά στα άτομα ευπαθέστερων ομάδων να αποφεύγουν τις δημόσιες συναθροίσεις με περισσότερα από 10 άτομα.
Πηγές:
- CDC - Αρχική σελίδα για τον κορωνοϊό 2019
- Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) - Συμβουλές για το κοινό
- CDC - Πληθυσμοί υψηλού κινδύνου και ειδικοί πληθυσμοί
- Στρατηγική μετριασμού CDC
Πώς μπορείτε να γνωρίζετε εάν έχετε ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα;
Οι όροι «ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα» ή «καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος» είναι γενικοί όροι που αναφέρονται στην έλλειψη κατάλληλης ανταπόκρισης από τον οργανισμό για την καταπολέμηση ασθενειών και την αποτροπή της βακτηριδιακής υπερανάπτυξης. Η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως φαρμακευτική αγωγή, πρόσφατες χειρουργικές επεμβάσεις, ηλικία, κάποια γενετική ή χρόνια πάθηση. Στην παθογένεια των ΙΦΝΕ εμπλέκονται πολλοί από αυτούς του παράγοντες, με αποτέλεσμα την σοβαρή καταστολή των αμυντικών και ανοσολογικών μηχανισμών του ατόμου.
Ωστόσο, δεν έχουν όλοι οι πάσχοντες από ΙΦΝΕ εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Κάθε πάσχων από ΙΦΝΕ έχει ιδιαιτερότητες και μπορεί να ανταποκρίνεται σε διαφορετική ή να ανταποκρίνεται διαφορετικά ακόμη και σε παρεμφερή φαρμακευτική αγωγή. Συζητήστε με τον ιατρό σας σχετικά με τα φάρμακά σας, την κατάσταση της υγείας σας και τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνετε σχετικά με τον COVID-19.
Ενημερώσεις και συστάσεις σχετικά με τα φάρμακα της ΙΦΝΕ
- Συνεχίσετε να λαμβάνετε την αγωγή για την ΙΦΝΕ που έχετε. Η φλεγμονή που οφείλεται στην ΙΦΝΕ μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές και βλάβες στο πεπτικό σας σύστημα. Τα φάρμακά σας στοχεύουν στη διατήρηση της ύφεσης. Επικοινωνείτε πάντα με τον ιατρό σας σχετικά με το την θεραπευτική στρατηγική , εάν έχετε ανησυχίες ή απορίες.
- Εάν λαμβάνετε μεσαλαμίνη (Asacol®, Apriso™, Canasa®, Delzicol™, Lialda™, Pentasa®, Rowasa®) ή άλλα αμινοσαλικυλικά άλατα, όλα αυτά είναι ασφαλή και δεν είναι φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Κατά τη λήψη αυτών των φαρμάκων, δεν χρειάζεται να λαμβάνετε πρόσθετα μέτρα προφύλαξης πέρα από τις συστάσεις του CDC σχετικά με τη σωστή υγιεινή [βλ. «What IBD patients should know about the 2019 novel coronavirus» (Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς με ΙΦΝΕ για τον νέο κορωνοϊό του 2019 (COVID-19))].
- Εάν λαμβάνετε κορτικοστεροειδή (πρεδνιζόνη/πρεδνιζολόνη) για οποιονδήποτε λόγο, φροντίστε να λάβετε επιπλέον προφυλάξεις και μιλήστε με τον ιατρό σας, καθώς τα κορτικοστεροειδή μπορούν να καταστείλουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα η χορήγηση βουτεζονίδης στην περίοδο της πανδημίας θεωρείται ασφαλέστερη
* Συζητήστε με τον ιατρό σας για να μειώσετε τη δόση σας ή να αποφύγετε τα κορτικοστεροειδή (κάτι που αποτελεί πάντα σύσταση στη διαχείριση της ΙΦΝΕ). - Τα ανοσοκατασταλτικά, όπως οι θειοπουρίνες (αζαθειοπρίνη, 6-μερκαπτοπουρίνη, κυκλοσπορίνη, μεθοτρεξάτη), και ο αναστολέας τοφασιτινίμπη JAK (Xeljanz®) τείνουν να αναστέλλουν την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε ιογενείς λοιμώξεις.
* Μην σταματήσετε να λαμβάνετε αυτά τα φάρμακα. Εάν έχετε κάποια ανησυχία, μιλήστε με τον ιατρό σας. - Οι βιολογικοί παράγοντες/biosimilar, συμπεριλαμβανομένων (Cimzia®), (Humira® (Remicade®), γκολιμουμάμπης (Simponi®), infliximab-abda (Renflexis®), infliximab-dyyb (Inflectra®), infliximab-qbtx (Xifi™), ουστεκινουμάμπης (Stelara®) και βεδολιζουμάμπης (Entyvio®), είναι φάρμακα είναι σημαντικόι ανοσοκατασταλτικοί παράγοντες (βλ. το φύλλο δεδομένων βιολογικών για την πλήρη λίστα αντι-TNF και άλλων βιολογικών θεραπειών):
* Μην σταματήσετε να λαμβάνετε αυτά τα φάρμακα.
* Συζητήστε με τον ιατρό σας πριν κάνετε οποιεσδήποτε προσαρμογές αυτών των φαρμάκων.
Βιβλιογραφική παραπομπή: https://www.ioibd.org/ioibd-update-on-covid19-for-patients-with-crohns-disease-and-ulcerative-colitis/
Φάρμακα για τις ΙΦΝΕ: Συστάσεις για μετακινήσεις και εκδηλώσεις μεγάλης κλίμακας
- Οι ασθενείς που λαμβάνουν μεσαλαμίνη θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες του CDC και των γενικών οδηγιών του Υπουργείου Υγείας σχετικά με συμμετοχή σε εκδηλώσεις και μετακινήσεις. Η χρήση αυτού του φαρμάκου δεν προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος και δεν θέτει τους πάσχοντες σε κατηγορία υψηλότερου κινδύνου.
* Τα φαρμακευτικά σκευάσματα μεσαλαμίνης ανήκουν στην κατηγορία των αμινοσαλικυλικών αλάτων και περιλαμβάνουν τα εξής: (Asacol®, Apriso™, Canasa®, Delzicol™, Lialda™, Pentasa®, Rowasa®) - Σε ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά και βιολογικά φάρμακα συνιστάται να μην ταξιδεύουν και να μη συναθροίζονται σε μεγάλους αριθμούς. Παρατίθενται παρακάτω κοινά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και βιολογικά/βιοομοειδή: * Ανοσοτροποιητικά /ανοσοκατασταλτικά φάρμακα: Αζαθειοπρίνη (Azasan®, Imuran®), κυκλοσπορίνη (Gengraf®, Neoral®, Sandimmune®), μερκαπτοπουρίνη (Purinethol®), μεθοτρεξάτη (Rheumatrex®), τακρόλιμους (Prograf®)
* βιολογικοί παραγοντες /biosimilars- REMICADE (INFLIXIMAB) /INFLECTRA
- ADA LIMUMAB (HUMIRA)
- VEDOLIZUMAB (ENTYVIO)
- USTEKINIMAB (STELARA)
* Αναστολείς JAK: Τοφασιτινίμπη (Xeljanz®)
Βιβλιογραφική παραπομπή: https://www.ioibd.org/ioibd-update-on-covid19-for-patients-with-crohns-disease-and-ulcerative-colitis/
Τι σημαίνει «διασπορά στην κοινότητα» και τι πρέπει να γνωρίζω για αυτήν τη μορφή μόλυνσης;
Διασπορά μιας νόσου στην κοινότητα προκύπτει όταν μια ασθένεια εξαπλώνεται από άτομο σε άτομο και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην είναι γνωστό πώς, πότε ή πού το άτομο αυτό έχει μολυνθεί. Λόγω του αυξανόμενου αριθμού κρουσμάτων και της διασποράς του COVID-19 στην κοινότητα, είναι σημαντικό οι πολίτες να ενημερώνονται για οποιαδήποτε καθοδήγηση από τα εγχώρια Υπουργεία Υγείας και τους ιατρούς τους. Αν υπάρξει σχετική ενημέρωση ότι υπάρχει διασπορά της ασθένειας στην κοινότητά σας, θα πρέπει να επιδείξετε αυξημένη προσοχή.
Χρησιμοποιήστε όλες αυτές τις πληροφορίες και τις γνώσεις σας για τον κίνδυνο στην κοινότητά που ζείτε, μαζί με την ορθή κρίση σας, όταν αποφασίζετε να ταξιδέψετε ή να παρευρεθείτε σε εκδηλώσεις ή άλλες συναθροίσεις.
Η υγεία και η ασφάλειά σας είναι σημαντικότερα όλων. Δείξτε τη δέουσα προσοχή.
Φάρμακα και προμήθειες
Το CDC συνιστά στους πολίτες να έχουν φροντίσει να διαθέτουν επαρκείς προμήθειες φαρμάκων και προϊόντα πρώτης ανάγκης κατά τη διάρκεια κάθε είδους φυσικής καταστροφής ή έκτακτης ανάγκης. Σε αυτά περιλαμβάνονται φάρμακα, όπως σιρόπι για τον βήχα, σκευάσματα για το κοινό κρυολόγημα και την γρίπη, καθώς και άλλα είδη που είναι συνήθως διαθέσιμα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ενός κρυολογήματος ή μιας ίωσης. Πολλοί ασθενείς με ΙΦΝΕ ανησυχούν για την πρόσβαση σε φάρμακα σε περίπτωση έλλειψης αποθέματος. O FDA παρακολουθεί στενά την αλυσίδα φαρμακευτικών αποθεμάτων και δεν έχουν αναφερθεί ελλείψεις μέχρι σήμερα σχετικά με τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των ΙΦΝΕ.
Έρευνα για τον κορωνοϊό και το γαστρεντερικό σύστημα
Σύμφωνα με δύο δημοσιεύσεις στο επιστημονικό περιοδικό Gastroenterology, οι ασθενείς με COVID-19 μπορεί επίσης να παρουσιάσουν γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως διάρροια, ναυτία, εμετό και κοιλιακή δυσφορία πριν από τα κοινά αναπνευστικά συμπτώματα. Μία από τις δημοσιεύσεις προέρχεται από την Κίνα και έγινε σε ένα μικρό δείγμα 73 ασθενών που ήταν στο νοσοκομείο με επιβεβαιωμένη λοίμωξη κορωνοϊού. Τα γαστρεντερικά συμπτώματα που παρατηρήθηκαν παγκοσμίως είναι λιγότερο συχνά και ποικίλλουν ανάλογα με τον πληθυσμό και τις περιπτώσεις που παρατηρήθηκαν. Συζητήστε με τον ιατρό σας σχετικά με τυχόν ανησυχίες ή απορίες σχετικά με τα συμπτώματά σας.
Υπενθυμίσεις για όλους τους πάσχοντες
- Ακολουθείτε σωστές πρακτικές υγιεινής.
- Αν αισθάνεστε άρρωστος ή πιστεύετε ότι έχετε προσβληθεί από τον κορωνοϊό ή γρίπη, καλέστε τον ιατρό σας.
* Εάν είναι διαθέσιμες, χρησιμοποιήστε υπηρεσίες τηλεϊατρικής για να γίνει μια αρχική εκτίμηση προτού μεταβείτε στο γραφείο του ιατρού ή στα Επείγοντα κάποιου νοσοκομείου. - Αν αισθάνεστε άρρωστος, μείνετε μακριά από την εργασία σας.
- Δείτε πρόσθετες οδηγίες:
* CDC - Αρχική σελίδα για τον κορωνοϊό 2019
* Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ)
* Crohn’s & Colitis Foundation: What IBD Patients Should Know about 2019 Novel Coronavirus