Προλαβαίνω να εμβολιασθώ για την γρίπη;

Μάριος Κ. Λαζανάς
Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος
Λοιμωξιολόγος Ομίλου ΙΑΣΩ

Κάθε χειμώνα, παρατηρείται παγκόσμια έξαρση του ιού της γρίπης.

Αν και είναι μια «καλοήθης» νόσος, η νοσηρότητα, η θνησιμότητα και η θνητότητα εξαρτώνται από το στέλεχος του ιού που επικρατεί, την ανοσία του πληθυσμού και τα υποκείμενα νοσήματα του ασθενούς. Η γρίπη είναι ένα νόσημα με σημαντική επίπτωση στη δημόσια υγεία καθώς και στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα.

Βάσει στοιχείων που παρέχει το ΚΕΕΛΠΝΟ, τα δύο τελευταία χρόνια, 684 ασθενείς με βεβαιωμένη γρίπη νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ, ενώ καταγράφηκαν 305 θάνατοι. Η πλειονότητα των ανωτέρω ασθενών, παρότι ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, δεν είχαν εμβολιασθεί για τη γρίπη.

Αξίζει να τονισθεί ιδιαίτερα ότι ασθενείς με χρόνια νοσήματα (καρδιακή, αναπνευστική, νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, κακοήθειες) και άτομα άνω των 65 ετών έχουν μεγάλη πιθανότητα να αναπτύξουν επιπλοκές εξαιρετικά σοβαρές.

Η πλέον συχνή και ιδιαίτερα σοβαρή είναι η πνευμονία (πρωτοπαθής ιογενής ή δευτεροπαθής μικροβιακή). Επίσης, δεν πρέπει να παραγνωρίζονται οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Αξίζει να τονισθεί ότι έχουν καταγραφεί περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας, άσηπτης μηνιγγίτιδας, εγκάρσιας μυελίτιδας και σύνδρομο Guillain-Barré (RR: 7,5)

Κατά την περίοδο 2016-2017, η επιδημία της γρίπης άρχισε ασυνήθιστα νωρίς, συγκεκριμένα την 25η Δεκεμβρίου 2016-1 Ιανουαρίου 2017, με κορύφωση την πρώτη εβδομάδα του 2017.

Αντίθετα κατά την περίοδο 2017-2018, από 2 Οκτωβρίου 2017-21 Ιανουαρίου 2018, κατεγράφησαν 20 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης με νοσηλεία σε Μ.Ε.Θ.

Όπως προκύπτει από τα επιδημιολογικά στοιχεία το 2018 η γρίπη είναι σε εξέλιξη, δεν έχει επέλθει η κορύφωσή της, η οποία αναμένεται προσεχώς.

Συνεπώς, τα άτομα που δεν έχουν εμβολιασθεί, δεδομένης της καθυστέρησης της δραστηριότητα της γρίπης, επιβάλλεται να εμβολιασθούν άμεσα.

Σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας είναι:

• Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
• Παιδιά και ενήλικες που πάσχουν από διάφορα νοσήματα ή έχουν παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα σοβαρής νόσησης από τη γρίπη και εμφάνισης επιπλοκών (άσθμα, χρόνιες πνευμονοπάθειες, καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδης διαβήτης και άλλα μεταβολικά νοσήματα, κληρονομική ή επίκτητη ανοσοκαταστολή, χρόνια νεφροπάθεια, δρεπανοκυτταρική νόσος και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες, μεταμόσχευση οργάνων, νευρομυϊκά νοσήματα, παιδιά που λαμβάνουν μακροχρόνια ασπιρίνη, κλπ)
• Έγκυες (ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης), λεχωίδες και θηλάζουσες
• Παχύσαρκα άτομα (με Δείκτη Μάζας Σώματος >40 kg/m2)
• Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών· επίσης όσοι φροντίζουν άτομα (παιδιά ή ενήλικες) με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
• Κλειστοί πληθυσμοί (τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων, στρατιώτες, εσωτερικοί σπουδαστές σχολών, π.χ. αστυνομικών, στρατιωτικών και άλλων σχολών, κλπ)
• Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και άλλοι εργαζόμενοι)

Ιδιαίτερα για τους επαγγελματίες υγείας, η σύσταση είναι ισχυρή γιατί, πλην της ατομικής προστασίας, δημιουργείται τείχος προστασίας προς τους νοσηλευόμενους αποτρέποντας νοσοκομειακή μετάδοση της γρίπης. Προτεραιότητα έχουν οι εργαζόμενοι σε ΜΕΘ και τμήματα ανοσοκατεσταλμένων.

Το εμβόλιο δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα με προηγούμενη αλλεργία στο συγκεκριμένο εμβόλιο και σε αυτούς που έχουν αλλεργία στο αυγό.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ήπιες και συνίστανται σε τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης και μερικές φορές ήπια εκδήλωση «γριπώδους συνδρομής».

Αξίζει να τονισθεί ότι δεν έχει αποδειχθεί συσχέτιση με σύνδρομο Guillain-Barré, εκδήλωση ή υποτροπή πολλαπλής σκλήρυνσης ή αυτισμού.