Εμβόλιο κατά του κορωνοϊού στην εγκυμοσύνη και τη γονιμότητα

Γιώργος Καλόγηρος, Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Έλλη Καστρίκα, Μαία
Συνεργάτες του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Μετά από περισσότερους από 100.000 εμβολιασμούς σε εγκύους στις Η.Π.Α, πολλοί διεθνείς οργανισμοί άναψαν το πράσινο φως για τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού στη διάρκεια της κύησης με τα εμβόλια που περιέχουν m-RNA του ιού (Pfizer, Moderna). Ο προβληματισμός, ωστόσο, των νέων γυναικών συνεχίζει να είναι έντονος, ειδικά μεταξύ αυτών που σκοπεύουν να κάνουν παιδί στο επόμενο διάστημα αλλά και των νέων κοριτσιών.

O Mαιευτήρας - Γυναικολόγος Γιώργος Καλόγηρος και η Μαία Έλλη Καστρίκα, συνεργάτες του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, απαντούν στα συχνότερα ερωτήματά σας που αφορούν στο εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.

Ποιες επιπτώσεις έχει η λοίμωξη από την COVID-19 στην εγκυμοσύνη;

Οι μελέτες μέχρι τώρα δείχνουν ότι οι γυναίκες που εγκυμονούν έχουν τις ίδιες πιθανότητες να νοσήσουν από COVID-19 σε σχέση με εκείνες που δεν εγκυμονούν. Δύο στις τρείς που νοσούν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν έχουν καθόλου συμπτώματα και οι περισσότερες από τις υπόλοιπες θα έχουν μόνο ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα ή απλή γρίπη. Παρόλα αυτά υπάρχει ένας μικρός αριθμός εγκύων που θα παρουσιάσουν σοβαρά συμπτώματα. Αν μία γυναίκα παρουσιάσει σοβαρά συμπτώματα στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο κίνδυνος να νοσήσει βαριά και να χρειαστεί εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας είναι μεγαλύτερος σε σχέση με γυναίκες που δεν εγκυμονούν. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει ιδίως για τις γυναίκες που βρίσκονται στο 3^ο τρίμηνο της κύησης. Αν μία εγκυμονούσα νοσήσει σοβαρά από COVID-19 στο 3^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης τότε είναι 2 με 3 φορές πιο πιθανό το μωρό της να γεννηθεί πρόωρα, γεγονός που μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία του.

Ευτυχώς, οι μελέτες μέχρι τώρα δείχνουν ότι αν μία έγκυος νοσήσει από COVID-19 δεν υπάρχει κάποια επίπτωση στην υγεία του μωρού της και στην ανάπτυξή του. Επίσης, φαίνεται ότι η λοίμωξη στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης δεν αυξάνει την πιθανότητα αποβολών. Είναι εξαιρετικά απίθανο ο ιός να μεταδοθεί από τη μητέρα στο παιδί στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή  κατά τη διάρκεια του τοκετού. Στις περισσότερες περιπτώσεις που έχει αναφερθεί μετάδοση από τη μητέρα στο νεογέννητο, τα μωρά παραμένουν σε πολύ καλή κατάσταση μετά τη γέννησή τους.

Είναι ασφαλή τα εμβόλια για την COVID-19 στη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα εμβόλια για τον κορωνοϊό είναι ασφαλή στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επιστημονικές εταιρείες όπως το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων (ACOG) και το Βασιλικό Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων της Μεγάλης Βρετανίας (RCOG) συστήνουν να προτείνεται το εμβόλιο για την COVID-19 σε όλες τις εγκυμονούσες. Μέχρι πρόσφατα, η σύσταση αυτή αφορούσε εγκυμονούσες γυναίκες με υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν όπως είναι οι επαγγελματίες υγείας. Επίσης, η σύσταση για εμβολιασμό  αναφερόταν σε γυναίκες που είχαν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν σοβαρές επιπλοκές αν νοσήσουν στην εγκυμοσύνη, όπως συμβαίνει εάν υπάρχει υποκείμενη νόσος π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, άσθμα ή παχυσαρκία. Πλέον η σύσταση αφορά σε όλες τις γυναίκες που διανύουν την περίοδο εγκυμοσύνης τους.

Μπορώ να επιλέξω να μην κάνω το εμβόλιο;

Ο εμβολιασμός στη διάρκεια της εγκυμοσύνης συστήνεται, αλλά η επιλογή για το αν το κάνετε ή όχι είναι δική σας. Ενημερωθείτε υπεύθυνα για την COVID-19 στην εγκυμοσύνη, ζητήστε τη γνώμη του ιατρού ή της μαίας σας και δείτε τις επιλογές που έχετε.

Ανεξάρτητα από το εάν επιλέξετε να εμβολιαστείτε ή όχι πρέπει να γνωρίζετε ότι ο κίνδυνος από τον κορωνοϊό, να εμφανίσει η μητέρα σοβαρά συμπτώματα ή να υπάρξει πρόωρος τοκετός, είναι μεγαλύτερος στο 3^ο τρίμηνο της κύησης. Προφυλακτικά μέτρα όπως η διατήρηση αποστάσεων, η χρήση μάσκας και το συχνό πλύσιμο των χεριών είναι απαραίτητα είτε κάνετε το εμβόλιο είτε όχι.

Αν έχετε αμφιβολίες μπορείτε να επιλέξετε να εμβολιαστείτε όταν περισσότερες πληροφορίες και δεδομένα είναι διαθέσιμα σε μελλοντικό χρόνο.

Γνωρίζουμε ότι η πιο συχνή εστία μετάδοσης του ιού είναι τα άτομα με τα οποία έρχεστε καθημερινά σε επαφή και κυρίως εκείνα με τα οποία συγκατοικείτε. Συστήστε τους να εμβολιαστούν ώστε να δημιουργήσουν μια ασπίδα προστασίας για εσάς.

Ποια εμβόλια συστήνονται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Οι πληροφορίες που αφορούν την ασφάλεια του εμβολίου για την COVID-19 στην εγκυμοσύνη προέρχονται από μελέτες που έχουν γίνει στις ΗΠΑ και αφορούν περισσότερες από 100.000 περιπτώσεις γυναικών που εμβολιάστηκαν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα εμβόλια που χρησιμοποιήθηκαν περιείχαν m-RNA του ιού (Pfizer, Moderna) και δεν αναφέρθηκαν προβλήματα που να αφορούν την ασφάλειά τους. Για αυτό και τα εμβόλια που συστήνονται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι εκείνα της Pfizer και της Moderna.

Είναι αποτελεσματικά τα εμβόλια για την COVID-19;

Τα εμβόλια έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα τους. Ελαττώνουν την πιθανότητα να κολλήσετε κορωνοϊό αλλά και αν αυτό συμβεί η πιθανότητα να παρουσιάσετε σοβαρά συμπτώματα είναι μειωμένη. Συγκεκριμένα μειώνουν κατά 95% την πιθανότητα να εμφανίσετε συμπτωματικό COVID-19. Χρειάζονται λίγες εβδομάδες να αναπτύξει ο οργανισμός σας προστατευτικά αντισώματα. Όπως όλα τα εμβόλια και τα φάρμακα, δεν είναι απολύτως αποτελεσματικά σε όλες τις περιπτώσεις, για αυτό πρέπει να συνεχίζεται να παίρνετε όλα τα απαραίτητα προφυλακτικά μέτρα.

Πότε πρέπει να κάνω το εμβόλιο στη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Μπορείτε να κάνετε το εμβόλιο σε οποιοδήποτε τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Αυτό αναφέρει η σύσταση του Αμερικανικού Κολλεγίου Μαιευτήρων Γυναικολόγων (ACOG) και του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων Γυναικολόγων της Μεγάλης Βρετανίας (RCOG) αυτή τη στιγμή. Γνωρίζουμε όμως ότι πολλές γυναίκες αισθάνονται ιδιαίτερα ευάλωτες στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, κατά τη διάρκεια της οργανογένεσης του εμβρύου. Αν αισθάνεστε μεγαλύτερη ασφάλεια και δεν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, δεν υπάρχει πρόβλημα να καθυστερήσετε το εμβόλιο για μετά την 12^η εβδομάδα της κύησης.

Υπάρχουν παρενέργειες από τα εμβόλια για την COVID-19;

Όλα τα εμβόλια όπως και όλα τα φάρμακα μπορεί να εμφανίσουν παρενέργειες. Ευτυχώς εκείνες που αφορούν τα εμβόλια για τον κορωνοϊό είναι συνήθως ήπιες και διαρκούν λίγο. Συχνότερα εμφανίζονται μία με δύο ημέρες μετά τον εμβολιασμό και αφορούν πόνο ή ερεθισμό στο σημείο της ένεσης, κόπωση, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους και ρίγος, μερικές φορές με πυρετό. Αν χρειαστεί μπορείτε να πάρετε παρακεταμόλη (Depon, Panadol) για την αντιμετώπισή τους

Μπορώ να εμβολιαστώ αμέσως μετά τον τοκετό;

Μπορείτε να εμβολιαστείτε αμέσως μετά τον τοκετό σας είτε γεννήσατε φυσιολογικά είτε με καισαρική τομή.

Είναι ασφαλή τα εμβόλια στο θηλασμό;

Δεν έχει αναφερθεί πρόβλημα μέχρι τώρα από την χρήση του εμβολίου για την COVID-19 στη διάρκεια του θηλασμού. Όπως και στην εγκυμοσύνη, συστήνονται τα εμβόλια που περιέχουν m-RNA (Pfizer, Moderna), καθώς οι υπάρχουσες μελέτες αναφέρονται σε γυναίκες που έκαναν χρήση αυτών των εμβολίων. Αν και δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα που να αφορούν την ασφάλειά τους, δεν υπάρχει κάποιος πιθανός μηχανισμός με τον οποίο συστατικά του εμβολίου μπορούν να περάσουν μέσα από το μητρικό γάλα στο μωρό. Αν θηλάζετε δεν πρέπει να διακόψετε τον θηλασμό για να κάνετε το εμβόλιο

Πρέπει να κάνω τεστ κύησης πριν τον εμβολιασμό;

Όχι, δεν είναι απαραίτητο να κάνετε τεστ εγκυμοσύνης πριν τον προγραμματισμένο εμβολιασμό σας.

Πόσο καιρό μετά τον εμβολιασμό μπορώ να ξεκινήσω προσπάθειες για εγκυμοσύνη;

Μπορείτε να ξεκινήσετε προσπάθεια για εγκυμοσύνη αμέσως μετά τον εμβολιασμό σας. Δεν υπάρχει κάποιο ορισμένο χρονικό διάστημα που πρέπει να μεσολαβήσει και δεν χρειάζεται να αναβάλετε τις προσπάθειες για εγκυμοσύνη λόγω του εμβολιασμού.

Προκαλούν τα εμβόλια για την COVID-19 προβλήματα γονιμότητας;

Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι τα εμβόλια για τον κορωνοϊό επηρεάζουν τη γονιμότητα και δεν υπάρχει κανένας πιθανός μηχανισμός με τον οποίο μπορεί να προκαλούν στειρότητα. Μελέτες που έγιναν σε ζώα δεν έχουν δείξει να επηρεάζεται η γονιμότητά τους. Η θεωρία ότι η ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού στην πρωτεϊνη της ακίδας του ιού μπορεί να οδηγήσει σε υπογονιμότητα δεν υποστηρίζεται από καμία μελέτη. Όσοι έχουν νοσήσει από COVID-19 έχουν αναπτύξει αντισώματα για την πρωτεϊνη της ακίδας του ιού και δεν έχουν αναφερθεί προβλήματα γονιμότητας μέχρι τώρα σε αυτούς.

Η σύσταση των διεθνών οργανισμών είναι το εμβόλιο να γίνεται από όλες τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που προσπαθούν να συλλάβουν ή βρίσκονται σε διαδικασία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Συμπερασματικά, τα οφέλη από τον εμβολιασμό για την COVID-19 στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι:

• Ελάττωση της πιθανότητας να εμφανίσει σοβαρή νόσο η έγκυος.
• Πιθανή ελάττωση του κίνδυνου για πρόωρο τοκετό σε περίπτωση που νοσήσει από COVID-19.
• Πιθανή ελάττωση της μετάδοσης του ιού σε ευάλωτα μέλη της οικογένειας της.
• Πιθανή ελάττωση του κίνδυνου για ενδομήτριο θάνατο σε περίπτωση που νοσήσει από COVID-19.
• Πιθανή προστασία του μωρού της από COVID-19 με τη μεταφορά αντισωμάτων που έχει αναπτύξει στο νεογέννητο.

Νέες πληροφορίες έρχονται συνεχώς στην επιφάνεια που αφορούν τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19. Αναζητείστε έγκυρες πηγές και ενημερωθείτε σωστά και υπεύθυνα.

Πηγές

www.rcog.org.uk
www.acog.org
www.cdc.gov